Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында логистиканы жетілдіру жолдары

• аудандардың әлеуметтік-экономикалық сауалдарын шешу, жаңа жұмыс орындарын туғызу және инвестиция тарту арқылы халықтың жұмыс істеу деңгейін жоғарылату; қала бюджеттеріне түсімнің көбеюі макрологистикалық жүйенің жұмыс жасауынан және тұтынушы транспорттық-логистикалық сервис нарығының кеңеюінен;
• тұтынушыларға транспорттық-логистикалық қызмет көрсету сапасының жақсаруы, қызмет көрсету сапасының заманауи біріккен логистикалық тенологияларды енгізу және логистикалық сервистің жергілікті өндірістік техникалық базасының дамуы арқасында әлемдік стандарттарға жақындату;
• сыртқы экономикалық байланыстарды шетелдік инвестицияларды және серіктестерді қалыптасып жатқан макрологистикалық жүйеге тарту, әлемдік стандарттарға сай экспорттық-импорттық операциялардың транспорттық-логисткалық қызмет көрсетудің жоғары деңгейін қамтамасыз ету. Транспорттық дәліздер арқылы жүзеге асырылатын интермодальді тасымалдаудағы әлемдік нарықтағы Қазақстандық тасымалдаушылар мен логистикалық фирмалардың бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату;
• логистикалық орталықтар және сертификациялау орталығының транспорттық-логистикалық фирмалардың атқарушы билік органдарының қадағалауымен қызметтер жүйесі арқылы мониторинг жүйесінің, транспорттық-логистикалық қызметтердің нарығын қалпына келтіру, қадағалау және нарықтың нәтижелі қалыптасуы;
• транспорттың қоршаған ортаға кері әсерін азайту жергілікті материалдық-транспорттық ағымды рационалды қалыптастыру, тасымалдаудың оңтайлы маршрутты таңдау, қозғалмалы құрамның және технологиялық тасымалдаудың халықаралық стандарттарға сәйкес рационалды таңдау арқылы;
• ауданда отандық және халықаралық биржалық және банктік іскерлікті жүзеге асыру;
• отандық және шетелдік транспорттық және логистикалық фирмалары үшін бір нормативті құқықтық базаны және кепілдік жүйесін дайындау;
• логистикалық координация және оның жұмысының мультимодальдық және интермодальдық тасымалдау арқылы оны қолдау арқасында ауданда транспорт жұмыс жасауының нәтижелілігін жақсарту.

     Логистика белгілі жағдайда дамыған және ұзақ уақыт бойы шоғырланған өсу стратегиясымен жүру керек, ұлттық диверсификацияда және жаңа нарықтық іздеуге негізделеді. Олар біздің транспорттық және коммуникациялық қызметімізді пайдаланады. Бұл стратегия автомобиль құрылысы, туризм, сервис жүйесі, жол және капиталдық құрылыс және отандық өнімнің өз бағасының төмендеуіне әсер ететін болады.

     Қазақстандағы логистиканың басқа да болашағы бар даму бағыттарын алдағы жылдары оны ұйымдастыруда және ішкі өндірістік жүйелердің өнеркәсіптік кәсіпорындарды жетілдіруде, тұрмыстық және материал жүргізуші байланыстарда технологиялық кешендерде және экономикалық аудандарда жақсарту үшін пайдаланылады.  
 
 
 
 

Қорытынды

     Қазіргі таңда Қазақстандағы логистиканың дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындағандай логистиканы  игеру және оны кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық  экономиканың даму деңгейін көрсетеді.

     Логистика кәсіпорынның әртүрлі бөлімшелердің  арасында өзара әрекеттесу нәтижесінде көздеген мақсатқа жеткізеді және маркетингтік шараларды жасау және жүзеге асыру үдерісіне сәйкес ұйымдық-әдістемелік қамтамасыз етуді талап етеді. Қазіргі таңда Қазақстандағы логистиканың дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындағандай логистиканы игеру және оны кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық  экономиканың даму деңгейін көрсетеді.

     Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем кабілеттілігінің төменділігі, кәсіпорынның айналым  кұралдарының жеткіліксіздігі, өндірістік шығындардың үнемі өсуі отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін төмендетіп, өткізуді қиындатуда.

     Әрбір кәсіпорынның нарыққа дұрыс қадам  жасау үшін логистика ауадай қажетті  нәрсе, бірақ бұл  логистика өз бетінше кешенді сала ретінде  қызмет етеді деп айту қиын,  себебі  кәсіпорынға  логистиканы жүргізу  беймәлім  белгісіз зат, оны қалай  өткізу, қалай жоспарлау, қандай әдіс қолдану деген  сұрақтар туындайды  бұл  сауалдардың әр бірі  өз  бетінше  тағыда  сұрақтар  туғызады, ал  осының  бәрін  дұрыс  қолданбауы  нақты мәліметтердің бетін ашпайды,  яғни    сондықтан   нарықтағы кәсіби маманданған логистиканы жүргізумен айналысатын ұйымдарға жүгіну  дұрыс шешім болады.

     Логистикалық  әдістерді қолдана отырып төмендегі  артықшылықтарға жете аламыз: сұранысты болжамдау және соның негізінде қорларды жоспарлау, өндіріс пен көліктің қажетті қуаттылығын анықтау, материалды ағымдарды оңтайлы басқару негізінде дайын өнімді бөлудің ғылыми принциптерін жасау, өндіріс пунктінде және тұтынушылардағы тиеу үрдістерін және тасымалдау-қоймалау операцияларын басқарудың ғылыми негіздерін жасау, логистикалық жүйелердің қызмет етулерінің түрлі математикалық модельдерінің варианттарын құру;дайын өнімдерді бірлесіп жоспарлаудың, жабдықтаудың, өндірістің, қоймалаудың, өткізудің және тасымалдаудың әдістерін жасау және т.б. бірқатар мәселелер т.с.с. Өндірістің әлеуметтік-экономикалық тиімділігін камтамасыз ететін жалпы экономикалық кұбылыс пен тетік ретіндегі логистиканың рөлі өте зор. Қазақстанда отандық кәсіпкерлер логистиканы әлі тиісті деңгейде бағалаған жоқ.

     Логистика неғұрлым кең бағытқа иеленіп, кәсіпорынның дамуы стратегиялары бойынша  ұсыныстар құру мақсатында жүреді. Мәнісі бойынша логистика стратегиялық менеджментке қажет элемент. Осындай  логистиканың мақсаты қазіргі және болашақ уақытта кәсіпорын алдында болатын мүмкіндіктер мен қауіптерді табу. Олар:

• тауардың бар және болашақ нарық талаптарын қанағаттандыратын өндіріс стратегиясы мен тактикасын құруға;
• тауар  рыногын оқу, салттық, жаңа тауарлар немесе қызметтерінің тұтынушыларын анықтау, бар және болашақ дамуға, сауда орындарын аймақтық орналастыру бойынша ұсыныстар жасауға;
• барлық тауарлар түріне бар және болашақ сұранысты қанағаттандыру бойынша кәсіпорын маркетингтік, өндірістік мүмкіндіктерін анықтап, рынок мұқтаждығын толық қанағаттандыру және пайданы өсіру мақсаттарында кәсіпорынның инвестициялық саясаты бойынша ұсыныстарды келтіруге;
• сұранысқа әсер ету, маркетинг іскерлігіне және тауар жасауға кететін шығындарды төмендету, бар және болашақ сұранысты табу, бәсекелестерден артықшылық есебінен таурларды сатудың пайдасы мен рентабельділігін өсіруді қамтамассыз етуге;
• кәсіпорынның жарнамалық және баспалық іскерлігін ұйымдастырып, байлныс кәсіпорынның жұмыс тиімділігін көтеруге;
• сыртқы ортаны үнемі бақылай отырып, стратегияны жүзеге асыруды ұйымдастыруға және оған бақылау жүргізуге  және де басқа мәселелерді шешуге мүмкіндіктер береді.

     ғылыми зерттеу негізінде келесі қорытындылар жасауға болады.

      Логистика кәсіпорынның әртүрлі бөлімшелердің  арасында өзара әрекеттесу нәтижесінде  көздеген мақсатқа жеткізеді және маркетингтік шараларды жасау және жүзеге асыру үдерісіне сәйкес ұйымдық-әдістемелік қамтамасыз етеді.

     Біздің  елімізге басқа шетелдік капиталистік елдерде қолданылатын логистикалық жүйелер мен концепцияларды қайталаудың  қажеті жоқ. Олардың жинаған тәжірибесін және өзіміздің потенциалды және елдің спецификаық ерекшелігін ескере  отырып, біз тез қарқынмен заманауи логистикалық көзқарасты және отандық бизнестегі нарықтық бағытталған құрылымдардағы жүйені енгізуіміз қажет. Дүние жүзінде таңымал, кең қолданылатын JIT, KANBAN, MRP, DRP, ROP, QR, CR, AR, LEAN PRODUCTION және т.б. концепцияларын Қазақстан Республикасы кәсіпорындарының ерекшеліктерін ескере отырып, енгізу, жетілдіру жақсы болар еді.

      Логистиканы тауар нарығының инфрақұрылымында да қолдануға болады, ол осы нарыққа қатысатын барлық шаруашылық субъектілердің жұмысын тиімдірек ету үшін өте қажет.

      Логистикалық  белгілердің жүзеге асуы синергетикалық тиімділіктің орындалуына әкеледі. Осы кездегі синергетика тәуелсіз қосалқы жүйелердің немесе элементтердің бірігіп әрекет еткендегі олардың жеке тәуелсіз жұмыс істегендегі тиімділіктерінің сомасынан жлғары болатын жалпы тиімділіктің жоғарылауын қамтамасыз ететін логистикалық жүйелердегі байланыстарды анықтайды

     Логистика белгілі жағдайда дамыған және ұзақ уақыт бойы шоғырланған өсу стратегиясымен жүру керек, ұлттық диверсификацияда және жаңа нарықтық іздеуге негізделеді. Олар біздің транспорттық және коммуникациялық қызметімізді пайдаланады. Бұл стратегия автомобиль құрылысы, туризм, сервис жүйесі, жол және капиталдық құрылыс және отандық өнімнің өз бағасының төмендеуіне әсер ететін болады.

     Қазақстандағы логистиканың басқа да болашағы бар даму бағыттарын алдағы жылдары оны ұйымдастыруда және ішкі өндірістік жүйелердің өнеркәсіптік кәсіпорындарды жетілдіруде, тұрмыстық және материал жүргізуші байланыстарда технологиялық кешендерде және экономикалық аудандарда жақсарту үшін пайдаланылады.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қолданылған әдебиеттер тізімі 

1. Тулембаева  А.Н. Логистика. Учебное пособие на казахском языке. Алматы: Қазақ университеті, 2004
2. Тулембаева А.Н. Логистика. Учебное пособие. Издатмаркет62004Логистика: Учебник / Под ред. Б. А. Аникина. 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Инфра • М, 2000.
3. Неруш Ю. М. Логистика: Учебник для вузов. 2-е изд., перераб. и доп.- М.: ЮНИТИ: ДАНА, 1998.
4. Голиков Е. А. Маркетинг и логистика. - М.: ИД "Дашков и КӘ", 1999.
5. Смехов А.А. Введение в логистику. - М.: Транспорт,1993.
6. Сергеев В.И. Логистика в бизнесе.  - М.: ИНФРА-М, 2001.
7. Сергеев В.И. Логистика: аналитический обзор.  СПб.: Организация об-ва «Знаниең, 1996.
8. Семененко А.И.  Предпринимательская логистика - СПб: Политехника, 1997.
9. Сухова Л.Ф. «Қазақстандағы математикалық-техникалық құралдарының қозғалысы» - М.: ИНФРА-М, 2001.
10. Сухова Л.Ф., Сариев К.С. «Материалдық өндірістің инфрақұрылымы» М.: ИНФРА-М, 2002.
11. Айгуль Тулембаева: «Экономика не прощает эмоций» статья. «Начнем с понедельника», № 10 (724), 7 - 13 марта 2008
12. Логистика: Учебное пособие/Под ред. Б.А. Аникина. — М.: ИНФРА-М, 1997.
13. Бауэрсокс Дональд Дж., Клосс Дейвид Дж. Логистика: интегрированная цепь поставок / Пер. с англ. - М.: ЗАО "Олимп—Бизнес". 2001
14. Берталанфи Л. Общая теория систем - обзор проблем и результатов. - М.: Наука, 1969.
15. Гаджинский А.М. Логистика. - М.: Маркетинг, 2001.
16. Гордон М. П., Карнаухов С. Б. Логистика товародвижения.- М.: Центр экономики и маркетинга, 1998.
17. Даулет Б.С., Тулембаева А.Н. Стратегическое управление в транспортно-коммуникационном комплексе РК. - Алматы: Казак университет, 2003.
18. Залманова М. Е. и др. Производственно-коммерческая логистика. - Саратов: Саратовский гос. техн. ун-т, 1995.
19. Зубков Г. С. и др. Торговая логистика: Учебное пособие. - Ростов н/Д., 1997.
20. Кожамкулова Ж.Т., Урузбаева Н.А., Тулембаева А.Н. Коммерческое предпринимательство. - Алматы: Қазақ университеті, 1999.
21. Костоглодов Д.Д., Саввиди И.И., Стаханов В.Н. Маркетинг и логистика фирмы - М.: ПРИОР, 2000.
22. Колобов А. А., Омелъченко И.Н. Основы промышленной логистики: Учебное пособие. - М.: Изд-во МГТУ им. Н. Э. Баумана, 1998.
23. Линдере М. Р., Фирон X. Е. Управление снабжением и запасами: Логистика / Пер. с англ. - СПб.: Полигон, 1999.
24. Миротин Л.Б., Ташбаев Ы.Э. Логистика для предпринимателя: основные понятия, положения и процедуры. - М.: ИНФРА-М, 2002.
25. Миротин Л.Б., Ташбаев Ы.Э., Порошина О.Г. Эффективная логистика.- М.: Экзамен, 2002.
26. Миротин Л.Б., Ташбаев Ы.Э. Логистика для предпринимателя. - М.: ИНФРА, 2002.
27. Неруш Ю.М. Снабжение и транспорт: эффективное взаимодействие. - М.: Экономика, 1990.
28. Плоткин Б. К. Введение в коммерцию и коммерческую логистику / Учебное пособие.- CПб: Изд-во Санкт-Петербург. ун-та экономики и финансов, 1996.
29. Родников Л. П. Логистика: Терминологический словарь. - М.: Инфра - М, 2000.
30. Семененко А.И., Сергеев В.И. Логистика. Основы теории. - СПб.: Изд-во "Союз", 2001.
31. Семененко А.И.  Предпринимательская логистика - СПб: Политехника, 1997.
32. Уваров С.А. Логистика: общая концепция, теория и практика. - СПб.: ИНВЕСТ - НП, 1996.
33. Системный анализ и структуры управления. /Под общ. редакцией проф. В.Г.Шорина. - М.: Знание, 1975.
34. Чудаков А.Д. Логистика – М.: Изд. РДЛ, 2001
35. www.htl.kz
36. www.khac-group.kz
37. www.google.kz
38. www.site.kz
39. www.logistic.ru