Шпаргалка по "Государству и праву"

Лiшак рабочых рук у горадзе стымулюе развiццё прамысловасцi. Наяў-насць у купецтва сродкаў дазваляе наймаць на працу на прадпрыемствы асабiста вольных людзей - рабочых. Але тут узнiкае непераадольная супярэчнасць: высвятляецца, што га-радская купецкая мануфактура (з-д або фабрыка) развiваецца больш паспяхо-ва, паколькi яна iснуе на працы вольнанаёмных рабочых, зацiкаўленых у колькасцi i якасцi сваёй працы.

31. Контррэформы ў Расійскай імперыі  ў другой палове ХІХ ст.

Судебная контрреформа. Судебная реформа России - наиболее удачное детище отстраненных от власти реформаторов - внешне не претерпела в это время значительных изменений. Судебные уставы 1864 г. продолжали действовать. Однако в 1880-е гг. в их отношении власти стали все больше принимать осуждающую позицию. Наибольшим нападкам подверглись иммунитет судей, принцип их независимости и несменяемости, гласность судопроизводства и суд присяжных. Так, в частности, интересно проследить регресс ст. 941 главы 1 «О вступлении приговоров в законную силу» раздела 6 «Об исполнении уголовных приговоров» Устава уголовного судопроизводства Российской империи. Согласно отмеченной статье: «…Помимо апелляционного и кассационного порядка высший суд не мог изменить или отменить приговор. Исключение из этого общего принципа допускалось, когда затрагивался публичный интерес. В таких случаях высший суд приступал к рассмотрению и отмене приговора даже вне апелляции и кассации. Это было возможно при вынесении приговора судом по делу, ему не подсудному, при присуждении преступника к уже несуществующему наказанию или при назначении ему наказания с нарушением сословных прав, при определении наказания военному по невоенным законам, если он не скрывал своей принадлежности к армии, при неправильном осуждении светским судом духовного лица...».

Ревизия реформ в сфере образованияВ правление Александра III правительство стремилось усилить официозную направленность обучения, подчинить школу и высшие учебные заведения интересам упрочения самодержавной власти. На первых порах учебная система Министерства народного просвещения продолжала опираться на основные законоположения предшествующего царствования.

Контрреформы в области печатиЦарствование Александра III (1881-1894) проходило в условиях процесса капитализации России с его не только хищническими, но и демократическими проявлениями: происходит развитие производственной базы, расширение производительных сил общества, сопровождающееся миграцией сельского населения в города, повышением грамотности народа, усилением его участия в культурной и социальной жизни общества, появлением в нем новых влиятельных групп (предпринимателей, инженеров, техников, рабочих). По сути дела, основным итогом ушедшего в прошлое периода было пробуждение к активной деятельности новых более широких слоев общества, бурное развитие общественной мысли. В этом состояла ценность реформ 1860-1870-х гг.

Земская и городская контрреформы: этапы проведения и итогиВ декабре 1880 года всем губернаторам было поручено, вместе с уездными и губернскими земскими собраниями начать обсуждение крестьянского вопроса с целью ускорить процесс выкупа крестьянами земли и прекращения состояния «временнообязанных» крестьян. Впервые земства работали совместно с правительством. Составленные этими комиссиями законопроекты должны были поступать на обсуждение общей комиссии, состоящей из членов подготовительных комиссий и экспертов, избираемых земскими учреждениями. Затем законопроекты должны поступать в Государственный совет, в котором их представляли выборные от земств лица. Подготавливаемые М.Т. Лорис-Меликовым реформы были прерваны убийством императора Александра II 1 марта 1881 года.

32. Асаблівасці прававой сістэмы  заходніх губерняў Расійскай  імперыі.У канцы 18-пач. 19 ст.на тэр. Заходніх губерняў галоўнай крыніцай права застаецца статут 1588г. 2 напрамкі ўпарадкавання з-ва Беларусі: 1) упарадкаванне мясцовых норм, зак. актаў, якія дзейнічалі на тэр. Бел да ўключэння яе у склад РІ – шляхам перакладання ст.1588 і соймавых пастаноў, якія дапаўнялі яго, а таксама распрацоўка зводу мясцовых законаў зах.губерняў. 2) царскі урад упарадкаваў заканадаўства шляхам адмены мясцовых асаблівасцей у праве і паступовай змены мясц.права правам РІ. 1826г. – работа Сперанскага па падрыхт. Звода законаў РІ. У той жа час было прынята рашэнне начаць падрыхтоўку ЗМЗ ЗГ, якія хацелі ўключыць у ЗЗ РІ. Падрыхтоўкай кіраваў Даніловіч. СТРУКТУРА ЗМЗ: 1частка-прав. Становішча розных катыгорый насельніцтва(шляхта, дваранства, сялянства і мяшчанне), 2частка-шлюбна-сям. і грам. права, 3частка-суд.лад і судаводст ва па пэўнай катыгорыі грам.спраў (актаратавы працэс). Значэнне ЗМЗ: ЗМЗ-апошняя значная сітэматызацыя права, у якой спалучаліся рысы мясц. і агульнарас. права. Праца была завершана ў 1837г., не шведзены ў дзеянне як асобны закон, а ў агульнаімперскі закон былі ўключаны толькі яго асобныя нормы. ЗМЗ ЗГ не быў рэалізаваны.

33. Судовая сістэма Расійскай імперыі  Судебная реформа, как и все реформы 60–70-х годов, была следствием определенного кризиса российского общества, в том числе и так называемого кризиса верхов, под которым понимают обычно осознание господствующим классом, правящей верхушкой необходимости тех или иных изменений. Надо сказать, что судебной реформы желали, кажется, больше, чем крестьянской. Если большинство помещиков вопреки здравому смыслу не хотело освобождения крестьян, то в реформе суда были заинтересованы все, кроме, разве что, кондовых судейских чиновников, имевших недурной доход от неправосудия и не желавших приспосабливаться к новым порядкам. И, разумеется, сторонником судебной реформы, как и реформы крестьянской, выступал в первую очередь сам император Александр II, а также его брат Константин Николаевич, который придерживался даже более радикальных взглядов. Различные рычаги государственной машины самодержавия стали явственно обнаруживать свою негодность к середине XIX века, но, пожалуй, ни один из органов государственного аппарата не находился в столь скверном состоянии, как судебная система. Система судоустройства России до 60-х годов XIX в. определялась положениями Учреждения о губерниях 1775 г. При систематизации русского права М. М. Спе¬ранским это законодательство вошло в книгу 2 тома XV Свода законов. Другой порок дореформенного суда – взяточничество. Это, наряду с произволом и невежеством чиновников, типичное для всех звеньев государственного аппарата явление здесь приобрело настолько чудовищный, всепоглощающий размах, что его вынуждены были признать даже самые ярые защитники самодержавно-крепостнических порядков. Подавляющее большинство судебных чиновников рассматривали свою должность как средство наживы и самым бесцеремонным образом требовали взятки со всех обращавшихся в суд. Попытки правительства бороться со взяточничеством не дава¬ли никаких результатов, т. к. этот порок охватил весь государственный аппарат. Крайне низкая общая грамотность судей, не говоря уже о грамотности юридической, обусловила фактическое сосредоточение всего дела правосудия в руках канцелярских чиновников и секретарей. В дореформенном суде господствовала инквизиционная (розыскная) форма судопроизводства. Процесс проходил в глубокой тайне. Принцип письменности предполагал, что суд решает дело не на основе живого, непосредственного восприятия доказательств, личного ознакомления со всеми материалами дела, непосредственного устного допроса обвиняемого-подсудимого, свидетелей, а опираясь на письменные материалы, полученные во время следствия. Да и доказательства оценивались по формальной системе.

34. Рэвалюцыя 1905-1907 гг. ў Беларусі. Скліканне  і дзейнасць Дзяржаўнай думы  Расійскай імперыі.Складванне рэвалюцыйнай сітуацыі. Тры лагеры ў ідэйна-палітычнай барацьбе.Буйнейшым перажыткам сярэднявечча з'яўлялася царскае самадзяржаўе.Расія не мела парламента.Захоўваліся саслоўныя прывілеі дваранства і духавенства.Адсутнічала свабода слова, друку, саюзаў.Праследаваліся як крымінальныя злачынствы стачкі рабочых.Да пачатку ХХ ст. абвастрыліся супярэчнасці паміж імперскай палітыкай царызму і прыгнечанымі ім народамі.Эканамічны крызіс абвастрыў супярэчнасці паміж пралетарыятам і буржуазіяй.Рабочы і сялянскі рух.у 1903 г. была ліквідавана кругавая парука сялян пры спагнанні падаткаў, летам 1904 г. Мікалай II выдаў маніфест, які адмяняў цялесныя пакаранні сялян па прыгаворах валасных судоў, а таксама скасаваў частку нядоімкаў па выкупных плацяжах і дзяржаўных падатках. У 1902-1904 гг. у беларускай вёсцы пачалася агітацыйная дзейнасць рэвалюцыйных арганізацый - РСДРП, Бунда, ПСР, ППС на Літве, БСГ. Аднак уплыў рабочага руху і рэвалюцыйнай агітацыі ў той час закрануў зусім нязначную частку сялян. Сялянскі рух заставаўся стыхійным, раздробленым, не асветленым палітычнай свядомасцю. Ён, як і раней, накіроўваўся супраць памешчыцкага землеўладання і звязаных з імі феадальных перажыткаў.

Дзяржауная дума11 снежня 1905 г. быў выдадзены закон аб выбарах у заканадаўчую Дзяржаўную думу, абвешчаную Маніфестам 17 кастрычніка. Паводле закона ўсе выбаршчыкі падзяляліся на 4 курыі (катэгорыі): землеўласнікаў, гараджан, сялян і рабочых. Пры гэтым 1 голас памешчыка прыроўніваўся да 3,5 голасу гараджан, 15 галасам сялян і 45 галасам рабочых. Не атрымалі права голасу жанчыны, моладзь да 25 гадоў, рабочыя прадпрыемстваў, на якіх працавала менш за 50 чалавек, вайскоўцы, беззямельныя сяляне.Галоўным у Думе стала аграрнае пытанне. Кадэты спрабавалі павесці за сабою сялянскіх дэпутатаў. Кадэты прапанавалі Думе стварыць «дзяржаўны зямельны запас» з казённых, удзельных, манастырскіх і часткі памешчыцкіх зямель, якія здаваліся ў арэнду ці ўвогуле не апрацоўваліся. Гэтыя землі памешчыкі павінны былі прадаць па «справядлівай» (не рыначнай) ацэнцы ў зямельны фонд для надзялення сялян.Такія меры сялянскія дэпутаты прызналі зусім недастатковымі. Яны аб'ядналіся ў фракцыю (партыйную групу) трудавікоў і прапанавалі на разгляд Думы свой праект вырашэння аграрнага пытання, які прадугледжваў ліквідацыю памешчыцкага землеўладання, перадачу ўсёй зямлі ў агульнанародную ўласнасць і ўвядзенне ўраўняльнага землекарыстання па працоўнай норме. Распараджэнне нацыяналізаванай зямлёю перадавалася мясцовым зямельным камітэтам, выбраным усеагульным, прамым, роўным і тайным галасаваннем, г. зн. фактычна сялянам.У ходзе думскіх спрэчак адбыліся істотныя змены ў пазіцыях многіх дэпутатаў ад 5 заходніх губерняў. 3 іх ліку толькі 8 (усе інтэлігенты і 1 памешчык) уступілі ў фракцыю кадэтаў. Сярод іншых гэта зрабілі 3 сіяністы. 13 дэпутатаў - прыхільнікаў Канстытуцыйна - каталіцкай партыі Літвы і Беларусі выступілі супраць патрабавання кадэтаў аб прымусовым продажы часткі памешчыцкіх зямель на карысць сялян і далучыліся да фракцыі аўтанамістаў з украінскіх, польскіх, прыбалтыйскіх і мусульманскіх губерняў, якія дамагаліся аўтаноміі для сваіх краёў.

35. Беларускія землі ў гады Першай  сусветнай вайны. Акупацыя беларускіх  зямель Германіяй

З 18 ліпеня 1914 г. беларускія губерні былі аб'яўлены на ваенным становішчы. На іх тэрыторыі ўстанаўліваўся жорсткі ваеннапаліцэйскі рэжым. Забараняліся сходы, шэсці, маніфестацыі, уводзілася ваенная цэнзура. Працоўныя Беларусі выказвалі глыбокую незадаволенасць такім становішчам. Гэта незадаволенасць асабліва праявілася ў перыяд мабілізацыі насельніцтва ў войска ў чэрвені --ліпені 1914 г. У многіх паветах Беларусі адбыліся стыхійныя выступленні прызыўнікоў. У Мінскай губерні антываеннымі выступленнямі былі ахоплены пяць паветаў. Разгромы памешчыцкіх маёнткаў адбыліся ў Навагрудскім, Сенненскім, Ігуменскім, Мазырскім і іншых паветах. Усяго ў Магілёўскай, Мінскай і Віцебскай губернях у дні ліпеньскай мабілізацыі адбылося больш за 20 выпадкаў разгрому памешчыцкіх маёнткаў. Урад люта распраўляўся з удзельнікамі гэтых выступленняў. Па прыгаворах ваеннапалявых судоў многія з іх былі пакараны смерцю. Жорсткімі рэпрэсіямі і масавымі мабілізацыямі рабочых і сялян царскія ўлады імкнуліся ачысціць прыфрантавую паласу ад рэвалюцыйных элементаў. Асабліва шалёнымі былі ганенні на сацыял-дэмакратычныя арганізацыі. Царскія ўлады разганялі прафсаюзы, асветныя таварыствы і іншыя масавыя арганізацыі працоўных. У час усеагульнай мабілізацыі ўсе сілы жандармерыі і паліцыі былі прыведзены ў баявую гатоўнасць. Першая сусветная вайна падарвала i без таго слаба развітыя прадукцыйныя сілы кpaiны i прывяла да ўпадку i paзpyxi яе гаспадарку, узмацніла бядоту, голад i нястачы народа. Асабліва цяжка адбівалася вайна на гаспадарцы Беларусі. Былі разбураны многія прамысловыя прадпрыемствы. Царскі ўрад не здолеў эвакуіраваць абсталяванне прамысловых прадпрыемстваў. Усяго з Беларусі было вывезена ці дэманціравана 432 прамысловыя прадпрыемствы, прычым большая частка абсталявання, пагубілася ў дарозе. Першая сусветная вайна абвастрыла ўсе супярэчнасці ў краіне, прывяла да вострага эканамічнага і палітычнага крызісу. У той час як рабочыя i сяляне знемагалі пад цяжарам эксплуатацыі i ваенна-паліцэйскага рэжыму, памешчыкі, буржуазія, царскія чыноўнікі набівалі сабе кішэні на ваенных пастаўках, раскрадалі дзяржаўныя сродкі.

Пасля Люблінскай уніі

Падчас Люблінскай уніі Вялікае княства павінна было перастаць існаваць адразу пасля падпісання акта уніі ў Любліне. Аднак, баючыся незадавальнення насельніцтва і ўзрастання ўплыву Маскоўскай дзяржавы на гэтых землях, польскія вярхі былі вымушаны згадзіцца на захаванне княства як самастойнай дзяржавы У выніку, Польскае каралеўства прыняло Вялікае Княства Літоўскае як роўнага партнёра, але коштам за тое паслужыла страта паўдёвых (пераважна ўкраінскіх) земляў. Рэч Паспалітая ўяўляла сабой раннюю форму аб'яднання на федэратыўнай аснове, дзе Вялікае Княства Літоўскае валодала пэўнай самастойнасцю. Такі стан быў замацаваны Статутам 1588. Але вонкавыя і ўнутраныя войны, казацкія паўстанні, Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай, 1654-1667, Паўночная вайна, 1700-1721, аслабіблі моц Рэчы Паспалітай, і асабліва Вялікага княства Літоўскага і яно перастала граць самастойную ролю ў міжнароднай палітыцы. У выніку трох Падзелаў Рэчы Паспалітай княства ўвайшло ў склад Расійскай імперыі

36. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. ў Беларусі. Заканадаўства Часовага ўраду  Расіі. Усталявання троеўладзя ў  Беларусі.

Сацыяльна-эканамічны лад, стан гаспадаркі не вытрымалі таго напружання, якога патрабавала небывалая па маштабах вайна. Гаспадарчая разруха ўсё больш паглыблялася. Фронт, не атрымліваў самага неабходнага і ледзь трымаўся. У многіх гарадах Расіі рэальнай стала пагроза голаду і галодных бунтаў даведзеных да адчаю людзей. Народныя масы патрабавалі міру, хлеба і свабоды. Зняць напружанасць у грамадстве цар і яго ўрад не маглі. Пачатак рэвалюцыі паклалі забастоўкі, вулічныя мітынгі і дэманстрацыі ў Петраградзе, праведзеныя 23 лютага 1917 г. у сувязі з Міжнародным жаночым днём. Неўзабаве выступленні рабочых і салдат перараслі ва ўзброенае паўстанне. 2 сакавіка цар Мікалай ІІ адрокся ад прастола на карысць брата Міхаіла, які на другі дзень таксама адмовіўся ад прастола.

Рэальная ўлада ў сталіцы перайшла да Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў, які сфарміраваўся ў ходзе паўстання і абапіраўся на яго ўзброеныя сілы. Вядучыя пазіцыі ў Савеце занялі эсэры і меншавікі. Адначасова, пры актыўным удзеле ранейшай думскай апазіцыі, сфарміраваўся Часовы ўрад, які ўзначаліў князь Г. Львоў. Большасць месцаў у ім занялі кадэты. Дэмакратычны лагер ва ўрадзе прадстаўляў міністр юстыцыі сацыяліст А. Керанскі, які адначасова з'яўляўся намеснікам старшыні Петраградскага савета. Савет падтрымаў Часовы ўрад, стварыў назіральны камітэт за яго дзейнасцю. Узгодненая праграма Часовага ўрада і Петраградскага савета складалася з наступных палажэнняў: амністыя палітычным вязням, свабода слова, друку і г. д., скасаванне нацыянальных абмежаванняў, падрыхтоўка да склікання Устаноўчага сходу (парламента), замена паліцыі народнай міліцыяй, выбары ў органы мясцовага самакіравання, невывад войскаў рэвалюцыйнага Петраградскага гарнізона на фронт, прадстаўленне салдатам грамадзянскіх правоў. Канчаткова пытанне аб будучым дзяржаўным ладзе павінна было вырашыцца ва Устаноўчым сходзе.  Звесткі аб перамозе рэвалюцыі ў Петраградзе прыйшлі на Беларусь 1 сакавіка. Па прыкладу Петраграда ў гарадах і мястэчках Беларусі ствараліся саветы рабочых і салдацкіх дэпутатаў, 4 сакавіка была ўтворана народная міліцыя. Па прыкладу сталіцы саветы прызнавалі Часовы ўрад і яго органы на месцах - пры ўмове "адпаведнасці іх дзейнасці інтарэсам народа". Адначасова ўзніклі гарадскія грамадскія камітэты. Ініцыятыва іх стварэння, як правіла, зыходзіла ад дзеячаў земскага і гарадскога самакіравання. Працягвалі сваю дзейнасць гарадскія думы.

6 сакавіка 1917 г. Часовы ўрад  перадаў уладу ў губернях і  паветах сваім камісарам, якія  назначаліся з ліку старшыняў  губернскіх і павятовых земскіх  упраў. Да губернскіх камісараў  пераходзілі функцыі губернатараў. Акрамя паліцыі, жандармерыі і  пракуратуры ўсе астатнія мясцовыя  дзяржаўныя органы захоўваліся  і павінны былі дзейнічаць  пад кіраўніцтвам камісараў. Ім  падпарадкоўвалася міліцыя, ім жа  даручаўся нагляд за законнасцю  дзейнасці ўсіх устаноў і чыноўнікаў. З усіх партый найбольш уплывовай  стала партыя кадэтаў, якая ўвабрала  ў свой склад прадстаўнікоў  заможных слаёў насельніцтва, афіцэрства  і інтэлігенцыі. Мэтамі кадэтаў  пасля лютаўскага перавароту 1917 г. было скліканне пасля заканчэння  вайны Устаноўчага сходу, які  павінен прыняць Канстытуцыю, вырашыць  пытанне аб дзяржаўным ладзе  і правесці неабходныя для  развіцця краіны сацыяльна-эканамічныя  рэформы. Кадэты выказаліся за  працяг разам з саюзнікамі  вайны да поўнай перамогі.  Найбольшым уплывам сярод насельніцтва  Беларусі карысталася партыя  эсэраў. Хуткі ўздым яе папулярнасці  быў абумоўлены шырокавяшчальнай  праграмай, абяцаннем даць кожнаму  селяніну зямлю без выкупу, дабіцца  дэмакратычнага міру і г. д. Эсэры  займалі моцныя пазіцыі амаль  што ва ўсіх саветах рабочых  і салдацкіх дэпутатаў, салдацкіх  камітэтах Заходняга фронту, панавалі  ў саветах сялянскіх дэпутатаў. Эсэраўская партыя фактычна падтрымала  працяг вайны.