Шпаргалка по "Государству и праву"

10 Міжнародныя адносіны Вялікага  княства Літоўскага з замежнымі  дзяржавамі. Унійныя пагадненні  Вялікага княства Літоўскага  з Польскім каралеўствам у  канцы XIV – першай палове XVІ ст.

Зацікаўленасць ва ўмацаванні адносін з Польшчай была і ў Ягайлы. Саюз дазваляў умацаваць як знешнія, так і ўнутраныя пазіцыі пануючага класа Літоўскага княства. Па ініцыятыве Польшчы 14 жніўня 1385 г. у замак Крэва - рэзідэнцыю вялікага князя - прыехалі польскія паслы.У выніку перамоў былі выпрацаваны ўмовы дзяржаўна-прававога саюзу Польшчы і ВКЛ, што знайшло ўвасабленне ў спецыяльным акце. У адпаведнасці з гэтым дакументам Ягайла абавязваўся далучыць усе землі ВКЛ да Польшчы; адпусціць усіх палонных палякаў; прыняць каталіцкую веру і распаўсюдзіць яе ва ўсім . Пасля гэтага Ягайла быў абвешчаны каралём Польшчы. Умовы саюзу (уніі) выклікаюць здзіўленне, бо тэкст гэтага дагавора нагадвае акт безагаворачнай капітуляцыі мацнейшай дзяржавы (ВКЛ) перад слабейшай (Польшчай). Нельга не пагадзіцца з прафесарам Я.А. Юхо, які гаворыць аб пазнейшай фальсіфікацыі каталіцкім духавенствам сапраўднага тэксту Крэўскага пагаднення. Саюз паміж ВКЛ і Польшчай быў выгадны абедзвюм дзяржавам і ўсім народам Усходняй Еўропы, бо дазваляў аб'яднаць сілы супраць нямецкай і татарскай агрэсій. Ён быў карысны і для развіцця вытворчых сіл, гандлёвых сувязей. Выконваючы свае абяцанні, Ягайла пад націскам польскай шляхты і каталіцкага духавенства 20 лютага 1387 г. выдаў першую грамату (прывілей). Другая грамата бьла выдадзена Ягайлам 22 лютага 1387 г. і адрасавалася каталіцкаму духавенству, але закранала інтарэсы ўсяго народа і фактычна дапаўняла грамату ад 20 лютага. Незадавальненне праваслаўнай знаці першым скарыстаў Вітаўт, які выступіў з праграмай стварэння самастойнага "Руска-Літоўскага каралеўства, якое супраць стала б з аднаго боку Полынчы, а з другога - Масквы.Востраўскае пагадненне 1392 г. і Віленска-Радамская унія 1401 г. зафіксавалі ўступкі Ягайлы. Так, у выніку перагавораў у Востраве (каля Ліды) 5 жніўня 1392 г. было заключана пагадненне, паводле якога аслабілася прымусовае акаталічванне, не дазвалялася ўтрымліваць польскіх ваяроў у беларускіх і літоўскіх гарада. Востраўскае пагадненне спыніла ўнутраную барацьбу ў ВКЛ і ўмацавала яго саюз з Польшчай на аснове персанальнай уніі. Пагадненне юрыдычна аформіла тыя фактычныя ўзаемаадносіны, якія склаліся паміж дзвюма дзяржавамі пасля ўступлення Ягайлы на польскі прастол.

11) Судовая сістэма Вялікага княства Літоўскага ў ХІІІ – першай палове XVI стст.

До конца 15 века в ВКЛ действовал типичный для раннефеодального периода принцип, согласно которому органы государственной власти одновременно выполняли судебные функции. Суд не отделен от администрации. В течение 16 века складывается судебная система ВКЛ, которая отличалась прогрессивностью и просуществовала в целом до 1830г. Прогрессивные черты судебной системы:

всесословность (характеристика буржуазного общества)

отделение судов от администрации

выборность членов суда

моральное и профессиональное требование к судьям

четкий раздел судов на 1 и 2 инстанции

доминирование коллегиальности для рассмотрения судебных дел

В 16 веке сложились 2 судебные системы, разделенные по сословному признаку:

1) общесословные суды для  всего населения, которые были  основаны на обычном и письменном  праве

2) сословные суды, которые  были отделены от администрации

Кроме этого действовали суды для особых категорий: духовенства, мещан, крестьян, татар, евреев. Эти суды принимали решения на основе церковного права, специальных нормативных актов, обычного права. В момент возникновения ВКЛ высшим судом являлся великокняжеский суд. Возглавлялся великим князем как главным судьей государства. Правосудие осуществлялось от его имени и в его присутствии, всегда присутствовали паны-рада. Число заседателей зависело от различных обстоятельств, в том числе и от важности дела, от 2 до 30 человек. 1 марта 1581г. вместо великокняжеского суда был учрежден главный литовский трибунал как высшая апелляционная инстанция ВКЛ. На правах великокняжеского суда, как его разновидности, выступал суд панов-рада (по поручению князя паны-рада могли судить самостоятельно, собирались через 2 недели после начал великого поста, решения имели силу независимо от количества панов-рада. Его решения можно было обжаловать великому князю). К местным судам относятся: замковый (гродский), земский, подкоморский, магистратский, конный. Особую роль играли каптуровый, вотчинный суд, суды конфедерации и т.д.

Каптуровый суд – временный суд, который рассматривал все дела в период бескоролевья. После смерти короля суды осуществляли правосудие от имени умершего короля. Члены суда избирались, туда входили все члены подкоморского, замкового, земского судов. Правомочен, если насчитывал не менее 5 человек. Заседания проходили 1 раз в 6 недель, продолжались до 3 недель. Вопросы о нарушении общественного порядка, убийствах, разбоях, фальсификации документов и т.д. Постановления принимались большинством голосов, обжалованию не подлежали.

По статуту 1588г.:

1) процессуальное право было  единым для криминальных и  гражданских дел 2) суд имел исковой  характер 3) обязанность сбора доказательств  и предоставления их в суде  лежала на сторонах, прежде всего  на стороне истца 4) истец в  любой стадии процесса мог  отказаться от иска 5) роль суда  пассивна 6) объем процессуальной  правоспособности зависел от  классовой принадлежности, наличие  профессиональных защитников адвокатов  и стадий судебного процесса

12)Судовая рэформа Вялікага княства Літоўскага 60-х гг. XVI ст. Сістэма паслярэформенных судоў (гродскі суд, земскі суд, падкаморскі суд).)  XVI ст. настала неабходнасць рэфармавання судовага ладу і судаводства. І такое рэфармаванне пачало праводзіцца. Існуе шэраг разнастайных прычын правядзення рэформы, аднак можна выдзеліць дзве асноўныя прычыны:

Па-першае, з другой тэці  XVI ст. пачауся актыўны працэс рэфармавання заканадаўства. Дзяржава мела неабходнасць у адзіным кадыфікаваным акце. Акце, які павінен быу стаць асновай уласнага права і заканадаўства ВКЛ. Такім актам стаў Статут 1529 г. І канешне не выпадкова, што прыняцце такога базіснага дакумента, з замацаванымі ў ім прагрэсіунымі нормамі і прынцыпамі закранула і судовую сістэму. Але з прыняццем Статута пачаўся працэс яго ўдасканалення і прывядзення ў адпаведнасць з грамадскім і палітычным становшчам краіны. Гэты працыс працягваўся да 1588 г. і пакінуў нашчадкам яшчэ два статута і адну з самых прагрэсіуных на той час сістэму заканадаўства і канешне ж судовую сістэму.

Па-другое, вельмі значным штуршком да рэфармавання судовай сістэмы стала падпісанне Люблінскай уніі, а значыць аб’яднанне дзвюх краін, культур і звычаяў. Але умовы гэтага аб’яднання не задавольвалі шляхту ВКЛ, якая была найбольш уплывовай часткай насельніцтва княства і імкнулася пакінуць такое ж становішча і ў новай дзяржаве.  А для гэтага патрэбны былі змены і перебудовы, лібералізацыя і развіццё дзеючага заканадаўства і канешне судовай сістэмы, як адной з яго асноўных частак.                   

Менавіты дзве гэтыя прычыны і абумовілі неабходнасць правядзення судовай рэформы і вызначылі яе асноўныя напрамкі і этапы.

пяць этапаў судовай рэформы, падзел на якія абумоўлены прыняццем наступных актаў заканадаўства:

1 этап: Статут ВКЛ 1529 г. асноунымі дасягненнямі якога можна лічыць рэфармаванне гроцкіх судоў і ўвядзенне адвакатуры.

2 этап: Бельскі прывілей 1564 г., які прадугледжваў утварэнне земскіх павятовых шляхецкіх судоў і абвясціў адзіную падсуднасць шляхты гэтым судам.

3 этап: Статут ВКЛ 1566 г. рэгламентаваў дзейнасць і парадак фарміравання земскіх павятовых судоў, абвясціў утварэнне возных. Быў уведзены шэраг працэсуальных норм и тэорыя ацэнкі доказаў, заснаваная на навуковай логіцы

4 этап: Закон “Аб утварэнні Галоўнага Суда (Трыбунала)” 1581 г.

Земскі—саслоўны, для шляхты, аддзелен ад адміністраціяй  Дзейнасць: грамадзян. І крымін. Справы па абвіненню шляхты; НАТАРЫЯТА; Запіс скаргаў на незаконные дзеянні    службов. асоб павета. Склад: суддзя, падсудак, пісар(яны абіраліся на з’ездзе павят. шляхты.  З’ездз абіраюць з мясц. шляхты 4 кандыдыты—“веры годныя”, якія валодаць првам,грамата й і не займаюць інш. Дух. І дзярж. пасад.  З гэтага спіску князь абірае і зацверджае 1 асобу на месца. Суддзі прызначаюцца пажыццёва. Забаранялася сумяшчаць сваю пасаду з інш.; прысягаў, што будзе судзіць справядліва. Сэсіі: 3 р. на год(студзень, чэрвень, кастрычнік); доўжыліся 3-4 тыдні. -Судавод-ва вялося на старабел. мове (да кан. 17 ст.), пазней на польскай мове. -Дарадчы голас пры вынясенні пастан-няў у людзей, якія ведалі правы. -Кожны мог выказаць свій погляд на разгляд спраў. -Першы суд аддзелены ад адмін-ыі—дзякуючы пашырэнню норм піс. права, з’яўляецца прафесія юрыст.      Падкаморскі—аддзелены ад адмін-ыі, створ. У 1566г. Дзейнасць: Зямел. і межавыя спрэчкі феадалаў, што раней уваходзілі ў кампетэнцыю гаспад. суда Статут 1566г. – вырашаў суддзя- падкаморы  з удзелам зацікаўленых бакоў . Статут 1588—на павятов. сойміках на пасаду падкаморыя выбіраліся 4 кандыдата—першага зацвярджаў князь.  
13) Сістэмная рэформа дзяржаўнага ладу Вялікага княства Літоўскага 60-х гг. XVI ст. Па водле рэформы 1565 г. створаны сетки паветау. Паветы были одзинками судовай админ и вайсковай арганизации. Саслоуна-прадстауничыя органы мясцовай улады - павятовыя и ваяводския соймики. Кашталян узнач войска. Ключник - камендант замка. Стараста – кирауник админ у павеце. Па водле судовай рэформы 1564 стваралися мясцовыя суды, галоуную ролю - шляхта.На Бельским сойме магнаты стали падпарадкоувацца тым жа судам, што и шляхта. Шэраг новых палажэнняу: адзяленне судоу ад админ., выбарносць сасл. судоу, роунасць шляхты перад судом и законом. Виленски прывилей  вызначыу: парадак скликання павятовых соймикау, две систэмы суд. органау ( агульна-саслоуныя и саслоуныя). Вышэйшы агульнасаслоуны суд – гаспадарски суд + суд паноу рады и камисарски суд, маршалауски , соймавы. Мясцовыя суды: замкавы, земски павятовы суд, падкаморски суд, копны суд, войтауска-лауничы. Саслоўна-прадстаўнічымі органамі мясцовай улады выступалі павятовыя і ваяводскія соймікі.  Мясцовыя органы ўлады мелі шырокія паўнамоцтвы і мала залежалі ад цэнтральных органаў. На тэрыторыі ваяводства прадстаўніком вышэйшай улады быў ваявода. Ён узначальваў адміністрацыйныя, гаспа-дарчыя, ваенныя і судовыя органы. Ваявода прызначаўся вялікім князем і радай пажыццёва з ліку буйных феадалаў — ураджэнцаў ВКЛ. Памочнік ваяводы - кашталян, ўзначальваў войска галоўнага замка і апалчэнне. Ключнік адказваў за спагнанне падаткаў і чыншу, гараднічы быў камендантам замка, лоўчы і ляснічы наглядалі за ляснымі і паляўнічымі ўгоддзямі. Кіраўніком адміністрацыі ў павеце быў стараста, які таксама прызначаўся вялікім князем і радай з ліку буйных феадалаў. Намеснікам яго быў падстараста. Паўнамоцтвы старасты былі блізкія да паўнамоцтваў ваяводы, у тым ліку і ў галіне правасуддзя. Ніжэйшым звяном у сістэме мясцовага кіравання (на ўзроўні воласці) былі дзяржаўцы — кіраўнікі дзяржаўных і вялікакняжацкіх маёнткаў. Органы мясцовага кіравання і самакіравання ў гарадах Беларусі, якія рэгулявалі жыццядзейнасць карпарацый мяшчан, значна адрозніваліся ад іншых мясцовых органаў улады і кіравання на месцах У 1557 г. Жыгімонт II Аўгуст правёў у сваіх вялікакняжацкіх уладаннях аграрную рэформу, якая мела на мэце ўпарадкаваць сялянскае землекарыстанне, каб павялічыць свае даходы. Вынікам рэформы было шырокае распаўсюджанне новага віду феадальнага гаспада-рання - фальваркова-паншчыннай сістэмы. Заснаваны на працы прыгонных сялян, фальварак быў ужо арыентаваны на рьшак.Згодна з "Уставай на валокі" (дакумент аб правядзенні рэформы). 
14) Агульная характарыстыка прававой сістэмы Вялікага княства Літоўскага. Класіфікацыя і аналіз крыніц права Вялікага княства Літоўскага дастатутавага перыяду.

Нармат акты у якіх знайшло адлюстраванне права Беларусі, па сваім змесце і форме былі вельмі розныя і ахоплівалі усю разнастайнасць грамадскіх адносінау.Характарызуючы крыніцы права ВКЛ, варта таксама адзначыць Метрыку ВКЛ. Гэта былі зборы актау вялікакняжацкай канцылярыі, у якіх утрымліваліся копіі нарматыуных прававых актау, судовых рашэнняу, іншых дакументау, якія выдаваліся ад імя вялікага князя, рады, соймаў ВКЛьна працягу 15-18вв. У цэлым развіццё заканадаўства ВКЛ можна ўмоўна падзяліць на 2 перыяды-прывілейныя і статутовыя. Характэрнай асаблівасцю першага перыяду зяўляецца прыняцце нарматыўных прававых актаў у форме граматаў(прывілеяў). У залежнасці ад дзеяння нарм. Актаў у прасторы  і па колу асоб тыя граматы якія дзейнічалі на ўсёй тэрыт дзяржавы і адносіліся да яго насельніцтва, ппрынята зваць агульназемскімі. Яны замацоўвалі правы шляхецкага саслоўя, якое пачало складвацца ў дзяржаве ў 14 ст. Аднымі з першых такіх грамат былі тры граматы Ягайлы 1387 г. прынятая у мэтах рэалізаціі Крэўскай уніі.Першая грамата, выдадзенная 20 лютага 1387 у Вільні, паклала пачатак ажыцяўленню дзяржаўнай падтрымкі распаўсюджання каталіцызму ў Вялікім княстве. У ёй абвяшчаліся правы і палёгкі для тых асобаў, якія прынялі каталіцкую веру. Грамата Ягайлы ад 22 лютага 1387 г.прынятая ў Лідзе адрасавалася каталіцкаму духавенству.У адпаведнасці з ёй каталіцкае духавенства надзялялася маёнткамі. Увогуле граматамі пацвярджалася палітыка дзяржавы на хуткае і шырокамаштабнае распаўсюджанне каталіцызму. Трэцяя грамата ад 28 красавіка 1387 г. была выдадзена князю Скіргайлу. Яна зявілася юрыдычным актам, які узаконіў перадачу вялікакняжацкіх паўнамоцтваў у ВКЛ князю Скіргайлу. Юрыдычнае афармленне саюза ВКЛ з Польшчай было здзейснена граматамі Віленска-Радамскай і Гарадзельскай уніі. Кіруючыя вярхі Польшчы і ВКЛ узаемна абяцалі падтрымліваць адзін аднаго і быць у пастаянным саюзе. Важныя прынцыпы сасоўнага, агульнашляхецкага права былі закладзены ў граматах 1432, 1434, 1447. Гэтыя законы паклалі пачатак ураўнання у палітычных, сацыяльных і маёмасных правах праваслаўных і католікаў. У грамаце Казіміра 1447 быу пакладзены пачатак замацавання аднаго з важнейшых саслоуных правоу шляхты-асабістай недатыкальнасці і адказнасці за злачынствы толькі у судовым парадку і адраведна законам дзяржавы.

15)Агульназемскія і земскія (абласныя) прывілеі ВКЛ. Статут (Судзебнік) Казіміра Ягайлавіча 1468 г. Гiсторыка-прававая характарыстыка.) АП выдавалися пры уступленни новага князя на прыстол.або пасля важныхпадзей у жыцци дзяржавы. На усёй тэр. ВКЛ дзейничали. Абавязковы характар. 22 лют. 1387г.-Ягайла пасля Кр. Унии. Гал. Пр-п – прымусовае насадж.катал.веры.1413-гарадзельски прывилей. Пашырыу правы феад.-католикау, праграмма абмежав.правоу и дыскрыминацыя некатоликау.У вынику насаджэння каталицкай веры сярод феадалау узмацнилася унутрыкласавая барацьба, што з`явилася падставай для прыняцця агульназемскіх прывілеяў 1432 і 1434 гг., якія заканадаўча замацавалі роўнасць у правах праваслаўных феадалаў з феадаламі-католікамі.Такім чынам, сярод крыніц дзяржаўнага права, якія паслужылі падставай для далейшага юрыдычнага афармлення правоў саслоўя шляхты, прывілеі 1432 і 1434 гадоў мелі першараднае значэнне. Яны стварылі прававыя перадумовы для ўключэння ўсяго класа феадалаў, незалежна ад веравызнання, у прывілеяванае саслоўе шляхты, аб'яднаўшы яе на класавай аснове. Прывілею 1447 г. У ім былі поўна і грунтоўна выкладзены правы класа феадалаў і саслоўя шляхты, некаторыя прынцы-пы крымінальнага, грамадзянскага і дзяржаўнага права. Прывілей 1447 г. быў не толькі саслоўным актам, ён меў юрыдычнае значэнне для простых людзей,  Дзякуючы нормам, змешчаным у прывілеі 1447 г., апошнія значна ўмацавалі свой эканамічны і палітычны ўплыў у дзяржаве.У адпаведнасці з прывілеем  вялікі князь, яго намеснікі і іншыя службовыя асобы не мелі права прымаць на дзяржаўныя і вялікакняжацкія землі прыватнаўласніцкіх сялян. Гэта ж забаранялася рабіць і феадалам. Акрамя таго, за феадаламі замацоўвалася права судзіць залежных сялян. Усё гэта садзейнічала ўзмацненню пазаэканамічнага прымусу. Сяляне і мяшчане прыватнаўласніцкіх гарадоў і мястэчак пазбаўляліся магчымасці шукаць абароны супраць самавольства феадалаў у дзяржаўных органах. Прывілей 1447 г. можна лічыць галоўным прававым актам, які заклаў асновы юрыдычнага афармлення феадальнай залежнасці сялян. Ён забараняў ураду ВКЛ раздаваць дзяржаўную маёмасць і пасады іншаземцам. Апошняе было накіравана супраць пранікнення польскіх феадалаў на землі Вялікага княства. Прывілеем было значна пашырана кола асоб, за якімі прызнаваліся правы шляхты незалежна ад веравызнання і наяўнасці ў іх гербаў.Разгледжаныя, былі накіраваны на ўмацаванне становішча феадалаў, атрыманне шляхтай яшчэ большых палітычных правоў і паглыбленне яе уплыву на дзяржаўныя справы.Юрыдычна замацоўвалі абмежаванне ўлады вялікага князя і фактычна вызначалі яго прававое становішча не як гасудара-вотчынніка, а як вышэйшай службовай асобы ў дзяржаве. Напрыклад, прывілей устанаўліваў, што вялікі князь не меў права адмяняць або змяняць законы, пастановы і судовыя рашэнні, прынятыя ім сумесна з панскай Радай. Прывілей Аляксандра з'явіўся важным крокам у заканадаўчым афармленні асноўных прынцыпаў крымінальнага, адміністрацыйнага, грамадзянскага і шлюбна-сямейнага права. Жыгімонт I 7 снежня 1506 г. у Гарадзенскім прывілеі пацвердзіў усе асноўныя палажэнні прывілея 1492 г. Ён выкладау асноуныя прынцыпы прызначэння на дзяржауныя пасады і пазбаулення іх. У ім больш выразна выявілася абмежаванне ўлады вялікага князя на права асабіста выдаваць заканадаўчыя акты. Прывілей заканчваецца абяцаннем захоўваць усе законы і раней выдадзеныя граматы ў поўнай сіле на вечныя часы.Выданнем прывілея ад 7 снежня 1506 г. практычна завяршыўся першы этап развіцця беларускага дзяржаўнага права ў форме прывілеяў, бо "наступныя, выдадзеныя ў 1529, 1547 і 1551 гг., у асноўным пацвярджалі законнасць ранейшых прывілеяў і паўтаралі іх.Менавіта прывілей 1492 стаў важным крокам па шляху заканадаучага замацавання асноуных прынцыпау і палажэнняу канстытуцыйнага, адміністр, грамадзянскага, крымінальнага і працэсуальнага права.

16.  Статуты Вялікага княства  Літоўскага 1529 г. і 1566 г. Гiсторыка-прававая  характарыстыка

Базавай асновай Статутаў былі: мясцовае звычаёвае права, адміністрацыйная і судовая практыка, нормы папярэдняга пісанага права і ў некаторай ступені нормы заходнееўрапейскага, польскага, кананічнага (царкоўнага) і рымскага права. Падрыхтоўка Першага Статута ВКЛ вялася ў першай чвэрці XVI ст. Ужо ў 1522 г. быў падрыхтаваны праект Статута, але ён не быў зацверджаны, і праца над ім працягвалася. Толькі ў верасні 1529 г. Статут быў уведзены ў дзеянне. Яго рыхтавалі мясцовыя вучоныя і юрысты-практыкі на аснове кадыфікацыі і сістэматызацыі норм мясцовага звычаёвага права, рашэнняў судовых і дзяржаўных устаноў, прывілеяў. Статут 1529 г . складаўся з 13 раздзелаў і 244 артыкулаў. Пазней у сувязі з дапаўненнямі колькасць артыкулаў па-вялічылася да 283. У I—III раздзелах змешчаны асноўныя нормы канстытуцыйнага права або прынцыповыя пала-жэнні іншых галін права; у IV і V — шлюбна-сямейнага і спадчыннага, у VI — працэсуальнага, VII - крымінальнага, VIII — зямельнага, IX — ляснога і паляўнічага, X — грамадзянскага і ў XI—XIII — крымінальнага і крымінальна-працэсуальнага права. У Статуце юрыдычна замацаваны асновы грамадскага і дзяржаўнага ладу, прававое становішча класаў, станаў (саслоўяў) і сацыяльных груп насельніцтва, парадак утварэння, склад і паўнамоцтвы некаторых органаў дзяржаўнага кіравання і суда. Абвяшчалася правіла, паводле якога ўсе асобы, «як убогія, так і багатыя», павінны былі судзіцца ў адпаведнасці з нормамі, якія былі выкладзены ў Статуце. Вялікі князь (гасудар) абавязваўся захоўваць тэрытарыяль-ную цэласнасць краіны, не дапускаць чужаземцаў на дзяр-жаўныя пасады, не даваць ім маёнткаў, не адбіраць у мясцовых феадалаў пасады і маёмасць без суда, прытрымлівацца ўсіх старых законаў і звычаяў. Асаблівая ўвага ў Статуце надавалася судова-працэсуальнаму праву.

Статут Вялiкага княства Лiтоўскага, Рускага і Жамойцкага 1566 г.

Асноўнымі крыніцамі статута былі агульназемскія і абласныя прывілеі, Судзебнік 1468 г., Статут 1529 г. і некаторыя нормы звычаёвага права, выкарыстаны таксама нормы рымска-каталіцкага і грэка-праваслаўнага цар-коўнага права, нормы «іншых прав хрыстіянскіх». Калі рыхтаваўся Другі Статут ВКЛ, некаторыя члены рэдакцыйнай камісіі (Аўгусцін Ратундус, Пётр Ронзій) настойвалі на замене «рускай» (старабеларускай) мовы лацінскай. Але супраць гэтага выступілі патрыятычна на-строеныя юрысты, у прыватнасці дзяк вялікакняжацкай канцылярыі Марцін Валадковіч. Іх падтрымаў падканцлер Астафей Валовіч, у выніку чаго Статут быў падрыхтаваны на старабеларускай мове. Па сваёй структуры Статут 1566 г. складаўся з 14 раз-дзелаў і 367 артыкулаў. Першыя тры раздзелы ахоплівалі нормы канстытуцыйнага, ваеннага і адміністрацыйнага права, IV—судовага ладу і судовага працэсу,V—VI—сямейнага і апякунскага права, VII, VIII і IX—грамадзянскага права, X— ляснога і паляўнічага права, XI—XIV—крымінальнага права. Замацаваны асноўныя прынцыпы права: адзінства права для ўсіх грамадзян; дзяржаўны суверэнітэт (насуперак царкоўнаму касмапалітызму); абмежаванне ўлады вялікага князя; прыярытэт пісанага права. Упершыню намячалася аддзяленне суда ад органаў улады і кіравання. Для гэтага ствараліся земскія і падкаморскія суды Кіраўніком дзяржавы і галоўнай асобай ва ўсёй сістэме дзяржаўных органаў прызнаваўся вялікі князь, які ў Статуце называўся «господарем». Яго прававое становішча было тыповым для абмежаванага манарха, хаця і ўтрымлівала некаторыя асаблівасці. Паўнамоцтвы князя рэгламентаваліся прававымі нормамі Статута. Ён не мог без рашэння сойма пачынаць вайну або ўстанаўліваць падаткі на ваенныя патрэбы, выдаваць новыя законы..