Шпаргалка по "Государству и праву"

56. Вызваленне тэрыторыі Беларусі  ад фашысцкіх захопнікаў. Заканчэнне  Вялікай Айчынная і Другой  сусветнай войн.

Пачатак вызвалення Беларусі.Разгром фашыстаў пад Курскам абумовіў пачатак вызвалення акупаваных тэрыторый СССР. Так, 23 ве-расня 1943 г. войскамі Цэнтральнага фронту быў вызвалены першы раённы горад Камарын Гомельскай вобл., а 26 верасня войскамі Бранскага фронту – Хоцімск, раённы цэнтр Магілёўскай вобл. Усяго да пачатку 1944 г. гітлераўцы былі выбіты з 2 абласных і 36 раённых цэнтраў Беларускага Палесся. У Гомелі пачаў дзейнічаць СНК БССР.

Вясной 1944 г. у савецкага камандавання ўзнік план летняга наступлення на варожую групоўку «Цэнтр», размешчаную на Беларусі. Асноўным матывам такога рашэння з’яўлялася ўпэўненасць у тым, што для фашыстаў гэты ўдар будзе зусім нечаканым. Гарадам Віцебск, Орша, Магілёў, Бабруйск, Барысаў, Мінск на-даваўся статус крэпасцей. У складзе размешчаных на Беларусі групы армій «Цэнтр» (камандуючы – фельдмаршал Э. Буш) і іншых злучэнняў налічвалася 1200 тыс. чал., 9500 гармат і мінамётаў, 900 танкаў і штурмавых гармат, каля 1300 самалётаў. Распрацаваны савецкай Стаўкай план разгрому гэтай варожай групоўкі і вызвалення Беларусі набыў кодавую назву «Баграціён». У адпаведнасці з ім гэта задача ўскладалася на 4 франты – 1-ы Пры-балтыйскі (камандуючы – генерал І. Баграмян), 1, 2 і 3-і Беларускія (камандуючыя – генералы К. Ракасоўскі, Г. Захараў і І. Чарняхоўскі), якія налічвалі 1430 тыс. чал. асабовага складу, каля 32 тыс. гармат і мінамётаў, 5200 танкаў і самаходных гармат, каля 5 тыс. самалётаў.Асаблівасцю плана «Баграціён» з’яўлялася тое, што савецкае камандаванне сканцэнтравала ўсе сілы не ў адным напрамку, а падзяліла іх для нанясення двух флангавых удараў – на Віцебск і Бабруйск з тым, каб раздрабіць і акружыць усе тры нямецкія арміі.Ужо 22 чэрвеня асобныя часці 1-а Прыбалтыйскага 3 і 2-а Беларускіх прасунуліся на 0,5–1,5 км наперад і дзе-нідзе завалодалі пазіцыямі праціўніка. На другі дзень, раніцай 23 чэрвеня, у бой уступілі асноўныя ўдарныя групоўкі азначаных франтоў у напрамках Віцебск, Орша, Магілёў. Назаўтра, 24 чэрвеня, войскі 1-а Беларускага фронту рушылі ў Бабруйскім напрамку. Дзеянні франтоў каардынавалі маршалы А. Васілеўскі і Г. Жукаў.

4 ліпеня войскі 1-а Прыбалтыйскага фронту вызвалілі Полацк і выйшлі да межаў Літоўскай ССР. У заходнім напрамку пасля ўпартых баёў войскі 3-а Беларускага фронту 5 ліпеня вызвалілі Маладзечна, 16 ліпеня – Гродна. 8 ліпеня войскі 1-а Беларускага фронту вызвалілі Баранавічы, 14 ліпеня – Пінск, а 23 ліпеня выбілі немцаў з польскага горада Люблін. 28 ліпеня горад Брэст ізноў стаў савецкім.

Такім чынам, Беларусь была цалкам вызвалена ад фашысцкай акупацыі. У выніку наступлення з 28 ліпеня па 2 жніўня 1944 г. войскі 1-а Беларускага фронту выйшлі да Віслы і наблізіліся да Варшавы.

Беларуская наступальная аперацыя з’яўляецца адной з самых буйнейшых не толькі ў Вялікай Айчыннай, але і ў Другой сусветнай вайне. Войскі 4 франтоў наступалі на больш, чым 1000-кіламетровым фронце і з 23 чэрвеня па 29 жніўня прасунуліся на 550–600 км. У ходзе за-вяр¬шэн¬ня аперацыі «Баграціён» савецкія войскі знішчылі і ўзялі ў палон звыш 500 тыс. гітлераўскіх салдат і афіцэраў. 55 тыс. гітлераўцаў прайшлі па Маскве, але не ў якасці пераможцаў, а палонных.

За мужнасць і гераізм звыш 1500 воінам было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, больш за 402 тыс. узнагароджаны ардэнамі і медалямі, 663 злучэнні і часці атрымалі ганаровыя найменні Аршанскіх, Мінскіх, Віцебскіх, Бабруйскіх, Магілёўскіх, Рагачоўскіх і інш.

З вызваленнем Чырвонай Арміяй былых акупаваных тэрыторый СССР сусветная вайна ўступіла ў завяршальную стадыю. Але нягле-дзячы на адкрыццё ІІ фронту, асноўны цяжар барацьбы з германскім фашызмам і яго сатэлітамі паранейшаму прыпадаў на Савецкі Саюз. Яскравым доказам яго вызначальнага ўкладу ў разгром агрэсара стала ўзяцце Чырвонай Арміяй Берліна.

57.Грамадскі і дзяржаўны лад  БССР у другой палове 40-х –  сярэдзіне 80-х гг. XX ст.

У 1944 г. БССР атрымала права знешніх зносін. У 1945 г. яна стала адной з краін-заснавальніц Арганізацыі Аб’яднаных Нацый (ААН), а пасля і іншых уплывовых арганізацый. Аднак міжнародная дзейнасць БССР была вельмі абмежавана. Тым не менш гэта паспрыяла росту аўтарытэту рэспублікі. Смерць Сталіна (1953) мела пераломнае значэнне для ўсіх сфер жыцця савецкага грамадства. На ХХ з’ездзе КПСС у 1956 г. быў асуджаны культ асобы. Адбылася некаторая дэмакратызацыя грамадс. жыцця, былі рэабілітаваны многія ахвяры рэпрэсій. У 1961 г. новая праграма партыі мела намер пабудаваць камунізм у СССР да 1980 г., на працягу жыцця аднаго пакалення. Кіраўніцтва афіцыйна атрымала права адміністрацыйнага кантролю. На працягу 1960 - 1970 гг. усе беларускамоўныя школы пераводзіліся на рускую мову навучання. У 1964 г. Першы сакратар ЦК Кампартыі М. Хрушчоў быў вызвалены ад займаемай пасады, кіраваць партыяй і краінай быў пастаўлены Л. Брэжнеў. У 1965 г. на Беларусі кампартыю ўзначаліў П. Машэраў. Пасля змены кіраўніцтва ў сакавіку і верасні 1965 г. пленумы ЦК КПСС разгледзелі пытанні аб развіцці сельскай гаспадаркі і паляпшэнні кіравання эканомікай. Замест створанай у 1957 г. тэрытар-най сіс-мы кіравання была уведзена галіновая пад кіраўніцтвам асобных міністэрстваў. Былі пашыраны правы прадпрыемстваў па распараджэнні прыбыткамі (прадпрыемствы атрымалі магчымасць будаваць жыллё, дзіцячыя садкі, санаторыі для сваіх супрацоўнікаў, што павялічвала стымуляванне працы), былі прыняты меры па барацьбе з безгаспадарчасцю, па лепшым выкарыстанні рэсурсаў. З калгасаў і саўгасаў спісваліся даўгі, павялічваліся закупачныя цэны на сельгаспрадукцыю, узрасла тэхнічная ўзброенасць вытворчасці. Канчаткова былі ліквідаваны апошнія прыкметы савецкага прыгонннага права для калгаснікаў - як і ўсе іншыя грамадзяне краіны, яны атрымалі пашпарты, права на пенсію, на гарантаваную аплату працы.

58. Прававая сістэма  БССР у пасляваенны перыяд.

Права развів. ў адпаведнасці з агульнай палітыкай саюза СССР. Грамадзянскае права:ГК БССР  1964г складаўся з 8 Р і 43гл: права уласнасці, права на адкрыцце, вынаходніцтва, спадчынае прав, праваздольнасць замежных грамадзян. Дакладна вызначаны аб’ект і змест формаў сацыялістычнай уласнасці. Змяшчаў дагавары пастаўкі, крэдытна-разліковых адносін.Уладкаванне дзярж.уласнасці,-узмацненне планавага пачатку у народ. гаспадарцы, -удасканаленне прав. Формай экан. Сувязяў.21.03.49-пастанова СМ “Аб заключэнні гаспад. дагавораў”. 1961-асновы грам. зак – ва СССР і саюзн. Рэспубл. Саюзн. Рэсп. пачалі распрацоўку праектаў нов. ГК. 11.06.64г.зацвердж. ВС і уведзены ў дзеянне ГК.(8 разд. 43 глав).У ім былі правілы аб спыненні дзей. юр. асоб,аб умоўных сделках,дагаворы мены,дарэння,захоўвання.  У 1965г-пашырэнне правоў грамадзян, пры зносе іх жылля.(рэгламентуецца парадак размеркавання жылога фонду , абмену жылых памяшканнеў). Грам.– прац. права:тычыліся падведамственнасці, падсуднасці.Больш. частку прам. спрэчак разгляд. камісіі і прафсаюзы.Дакладна размяжоуваліся правы і абавязкі асоб, якія удзейнічалі у працэсе. ГПК уключаў 239 артыкулаў, якія прыдугледжвалі магчымасць узбудж па ініц суда спраў аб прызнанні чалавека адсутным бязвестак або памерлым. Крым. права:  Вялікая роля належыла агульна саюзным законам.1956 адмян. крым. адказнасць рабочых за самавольн. пакіданне раб. мест.26.05.47 адменяны смяр.у 1950 адноўлена  да здраднікаў радзімы, шпіенаў і дыверсантаў, з 1954г і да асоб, учыніўшых наумысныя забойствы прі отягч обстоят . Казнь.1973-1975 устан. адказнасць за угон судна,ап’яненне. Крымінальная адказнасць за давядзення непаўналетняга да стану ап’янення. Віды пакаранняў: пазбаўленне волі-15 лет;сылка-5 лет,высалка;ісправітельныя работы; лішеніе права занімать опред должн і деятельностью;штраф;увольненіе з должності; канфіскацыя маемасці; пазбаўлення воінскага звання;.Віды злачынстваў: дзяржаўныя; супраць сацыяліст уласнасці; супр жыцця, здароўя, свабоды асобы; супраць палітычных правоў грамадзян;супр асабістай уласнасці;супраць правасуддзя,; воінскія.     Крым. – прац. права:Новы КПК 1960г.Замацаваў асн.дзейнасць. органаў дазнання,след-ва, і інш.Складаўся з 34 глаў, якія раскрывалі агульныя палажэнні, правы і абавязкі, крыніцы доказу, парадак узбуджэння следства, судаводства, выкананне судовых прыгавораў. 1970г – дапоўненны статьямі аб парадку утрыманне пад стражай. У цэнтры увагі знаходзіцца абарона і умацаванне  дзярж уласнасці, аховы сацыялістычнага правапарадку. Многія палажэнні уводзіліся з прапагандысцкай мэты і не імелі рэальнай гарантыі.(Дэрэктыўныя указанні камун партыі).

59.    Развіццё асноўных  галін права БССР у 40–80-я гг. XX ст. Сістэматызацыя заканадаўства.

У другой палове 40-х — 80-я гг. права рэспублiкi развівалася ў адпаведнасці з агульнай палітыкай Саюза ССР і тымі галоўнымі гаспадарча-палітычнымі і ідэалагічнымі задачамі, на якія нацэльвала кіруючая Камуністычная партыя. У сувязi з гэтым характэрнымі нарматыўна-прававымі актамі, якія адлюстроўвалі сутнасць дадзенага этапа развiцця дзяржавы, з’яўляліся сумесныя пастановы ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР ці пастановы ЦК КПСС, ВЦСПС і Савета Міністраў СССР. Гэтыя дакументы прыма-ліся не толькi ў сувязі з вырашэннем агульнасаюзных пытанняў, але і паводле канкрэтнай дзейнасці той ці іншай рэспублiкi.

Аналіз канкрэтнага гісторыка-прававога матэрыялу дазваляе выдзеліць тры асноўныя напрамкі ў развiцці права Беларускай ССР. Па-першае, у другой палове 40-х — 80-я гг. шырока практыкавалася прыняцце агульнасаюзных нарматыўных актаў, якія дзейнічалі на тэрыторыі ўсіх саюзных рэспублiк. Па-другое, у сувязі з пэўным размежаваннем кампетэнцыі Саюза ССР і саюзных рэспублiк у сферы заканадаўства прымаліся “Асновы заканадаўства”, якія і ўстанаўлівалі асноўныя прынцыпы, паняцці і палажэнні тых ці іншых галін права.У адпаведнасці з “Асновамі заканадаўства” саюзныя рэспублiкi прымалі новыя і перагледжвалі дзеючыя кодэксы і законы. Па-трэцяе, у Беларускай ССР прымаліся ўласныя заканадаўчыя акты. Пры гэтым неабходна адзначыць, што ў першыя пасляваенныя гады дзейнасць заканадаўчых органаў была накіравана перш за ўсё аднаўленне разбуранай вайной народнай гаспадаркі, а ў наступныя — на “ўсебаковае разгортванне і ўдасканальванне сацыялiстычнай дэмакратыі, актыўны ўдзел усіх грамадзян у кіраванні дзяржавай, кіраўніцтва гаспадарчым і культурным будаўнiцтвам, паляпшэнне работы дзяржаўнага апарату”1.

Што тычыцца змястоўнага боку вышэйпрыведзенай цытаты, то ён быў нездзяйсняльным.

У 1967—1969 гг. былі прыняты пастановы па паляпшэнні планавання і арганiзацыі матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння народнай гаспадаркі, распрацаваны палажэнні аб пастаўках прадукцыі вытворча-тэхнічнага прызначэння і тавараў народнага ўжытку; у 1970 г. зацверджаны новыя правілы аб дагаворах падраду на капітальнае будаўнiцтва, якія ўзмацнялі адказнасць бакоў па дагаворы, прыняты Асноўныя палажэнні аб гадавым і квартальным планаванні перавозак і інш.

Пасля прыняцця ГК атрымала далейшае развiццё грамадзянскае заканадаўства адносна правоў і законных інтарэсаў грамадзян рэспублiкi.

У 1973—1975 гг. была ўстаноўлена крымінальная адказнасць за давядзенне непаўналетняга да стану ап’янення; за угон паветранага судна; за дзеянні, якія садзейнічалі наркаманіі, а таксама ўдакладнена і павышана адказнасць за выраб і збыт моцных спіртных напіткаў і інш.

60. Распрацоўка, прыняцце i асноўныя  палажэнні Канстытуцыi БССР 1978 г  КОНСТИТУЦИЯ БССР 1978 Разработка  и принятие конституции БССР1978 г. Проходила в соответствии с общепринятыми стадиями правотворческого процесса. Были созданы конституционная комиссия высшего законодательного органа – Верховного совета  БССР для подготовки проекта новой конституции в 1977 г. И Редакционная комиссия – по подготовке окончательного текста проекта Конституции в 1978г. Конституция БССР 1978 г. Имея много общего с конституцией 1937 г. Отличается от последней и структурой и содержанием. В новой конституции БССР, помимо глав и статей есть еще четко названные разделы, что облегчает пользование текстом, значительно большее количество статей (172 вместо 122) и статьи о правах, свободах и обязанностях помещены во втором разделе Конституции БССР 1978 г. Тогда как аналогичные статьи в Конституции БССР 1937 г содержался в восьмой главе. Структура и содержание К. БССР 1978 г. Отражают ту демократическую тенденцию в развитии всех сфер общественной и государственной жизни, которая наметилась в СССР в середине 50х г.Большие изменения глубоко демократического характера внесены по вопросу прав, свобод и обязанностей граждан во втором разделе К. БССР «Государство и личность». Впервые на конституционном уровне закрепляется право граждан на участи в управлении государственными и общественными делами (ст. 46), право на жилье (ст.42), право на гос. Охрану здоровья (ст.40), право на пользованием достижением культуры ( ст. 44), право обращаться с жалобами на действие должностных лиц (ст. 56). Новым в конституции является и положения, кусающие экономической системы (глава 2), где наряду с гос. И колхозно-коперативной собственностью впервые конституционно закрепляется собственность профсоюзных и общественных организаций (ст. 10). За общественными организациями впервые закреплялось право участвовать в решении политических, хозяйственных и социально-культурных вопросов, а также право законодательной инициативы. Демократичным является и положение , согласно которому значительно расширяется круг лиц, участвующих в управлении государством благодаря снижению возраста, дающего право быть избранным в верховный совет БССР – с 21 года до 18 лет (ст. 85).

61)Сістэмны крызіс у СССР. Спробы рэфармавання палітычнай сістэмы.

Если говорить кратко причины распада СССР следующие:

кризис, спровоцированный плановым характером экономики и приведший к дефициту многих товаров народного потребления;

неудачные, во многом непродуманные, реформы, приведшие к резкому ухудшению уровня жизни;

массовое недовольство населения перебоям поставок продуктов питания;

все усиливающийся разрыв уровня жизни между гражданами СССР и гражданами стран капиталистического лагеря;

обострение национальных противоречий;

ослабление центральной власти;

авторитарный характер советского общества, в том числе жесткая цензура, запрет церкви и так далее.

Процессы, приведшие в результате к распаду СССР, обозначились уже в 80-е годы. На фоне общего кризиса, который к началу 90-х только углубился, отмечается рост националистических тенденций практически во всех союзных республиках. Первыми из состава СССР выходят: Литва, Эстония и Латвия. За ними следуют Грузия, Азербайджан, Молдавия и Украина.

Распад СССР стал результатом событий августа – декабря 1991 г. После августовского путча деятельность в стране партии КПСС была приостановлена. Утратил власть Верховный Совет СССР и Съезд народных депутатов. Последний в истории Съезд состоялся в сентябре 1991 г. и заявил о самороспуске. В этот период высшим властным органом стал Государственный Совет СССР который возглавил Горбачев, первый и единственный президент СССР. Предпринятые им осенью – замой попытки предотвращения как экономического, так и политического развала СССР успеха не принесли. В итоге 8 декабря 1991 года, после подписания Беловежского соглашения главами Украины, Беларуси и России, Советский Союз прекратил свое существование. В тоже время, произошло образование СНГ – Содружества Независимых Государств. Распад Советского Союза стал крупнейшей геополитической катастрофой 20 века, повлекшей глобальные последствия.

             62) Скасаванне СССР. Прававое замацаванне беларускага дзяржаўнага суверэнітэту.

У канцы 1980-х гг. адзначаецца ажыўленне і хуткае на-растанне руху народаў за выхад з СССР і набыццё рэспублі-камі сапраўднага дзяржаўнага суверэнітэту. Першымі да практычнай рэалізацыі гэтых мэт прыступілі рэспублікі Прыбалтыкі. У сакавіку 1990 г. Вярхоўны Савет Літвы пер-шым з рэспублік СССР абвясціў аб аднаўленні поўнага дзяржаўнага суверэнітэту Літвы, якога яна была пазбаўлена ў 1940 г. у сувязі з далучэннем да СССР. Аб сваім суве-рэнітэце абвясцілі таксама Латвія і Эстонія. На Беларусі рух за нацыянальнае адраджэнне і незалежнасць ад Цэн-тра таксама ўзмацніўся, але ён прадугледжваў перш за ўсё карэннае ператварэнне Саюза ССР у сапраўды дэмакра-тычную прававую дзяржаву, заснаваную на добраахвотным аб'яднанні раўнапраўных суверэнных рэспублік.