Шпаргалка по "Истории"

Камуністычная партыя і Савецкая дзяржава распрацавалі палітыку калектывізацыі сельскай гаспадаркі.

Калектывізацыя  сельскай гаспадаркі – палітыка Камуністычнай  партыі і Савецкай дзяржавы, якая была накіравана на аб’яднанне дробных сялянскіх гаспадарак у буйныя сельскагаспадарчыя прыдпрыемствы.

Iмкнуліся вырашыць адразу дзве задачы: у кароткія тэрміны правесці калектывізацыю вёскі і ўзяць у яе сродкі для патрэб індустрыялізацыі і абароны краіны.

Пачатак рэалізацыі такога курсу паклаў хлебанарыхтоўчы крызіс. Акрамя таго, у гарадах пачаліся перабоі ў забеспячэнні прадуктамі.

Закрываліся рынкі, уводзілася абкладанне сялянскіх гаспадарак дадатковымі падаткамі.

У Беларусі ў  падтрыманні палітыкі “правага ўхілу” быў абвінавачаны нарком земляробства Дз. Прышчэпаў, старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў і інш.

Масавая калектывізацыя выклікала супраціўленне кулацтва. У гэтых умовах партыя перайшла ад палітыкі абмежавання і выцяснення кулацтва да палітыкі ліквідацыі кулацтва.

Разгарнулася  кампанія па суцэльнай калектывізацыі і ліквідацыі кулацтва як класа, прымусу  і раскулачвання серадняка, закрыцця цэркваў, рынкаў.

Раскулачваць  пачалі не толькі кулакоў, але і сераднякоў, якія не хацелі ўступаць у калгасы.

Метады, якімі  ажыццяўлялася калектывізацыя вёскі, абагуленне сялянскіх гаспадарак, прывялі да таго, што вясной 1932 г. замест суцэльнай калектывізацыі адбыўся чарговы масавы выхад сялян з калгасаў.

У выніку дапушчаных памылак у эканамічнай палітыцы ў 1932–1933 гг. краіну ахапіў масавы голад, які забраў жыцці многіх людзей.

Да канца 30-х  гадоў калектывізацыя ў Беларусі была звершана, кулацтва як клас ліквідавана.

Сельская гаспадарка фінансавалася па рэшткавым прынцыпе. Іншая справа – 70–80-я гады, калі дзяржава атрымала магчымасць фінансаваць аграрны сектар эканомікі на ўзроўні сучасных патрабаванняў. Сельская гаспадарка Беларусі ў гэтыя гады па вытворчасці прадукцыі на душу насельніцтва стала ў шэраг з сельскай гаспадаркай развітых дзяржаў свету.

 

42) Палітыка беларусізацыі  ў БССР. Яе вынікі.

Пачатак палітыкі беларусізацыі варта аднесці  да чэрвеня 1924 г.

З сярэдзіны 1923 г. і да сярэдзіны 1924 г. працэс беларусізацыі  прайшоў першую фазу, на працягу  якой вялася ў асноўным яе палітычная і ідэалагічная падрыхтоўка.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа праведзена ў 1926–1929 гг.

Адным з напрамкаў  нацыянальнай палітыкі з’яўлялася беларусізацыя  дзяржаўных устаноў, грамадскіх арганізацый, якая мела на мэце вывучэнне супрацоўнікамі беларускай мовы і перавод на яе справаводства.

У ходзе беларусізацыі вырашалася задача больш актыўнага вылучэння на кіруючыя пасады прадстаўнікоў карэннага (не толькі беларускага) насельніцтва.

Палітыка беларусізацыі  закранула і войска. У 1923–1925 гг. праводзілася ваенная рэформа.

Важным напрамкам  беларусізацыі з’яўлялася нацыянальна-культурнае будаўніцтва.

Шмат што было зроблена ў напрамку беларусізацыі  ў выдавецкай справе.

Значных поспехаў у гады правядзення палітыкі беларусізацыі  дасягнулі беларуская літаратура, нацыянальны  беларускі тэатр, музыка, жывапіс.

Разглядаючы палітыку беларусізацыі ў 20-я гады, важна  адзначыць, што яе ход меў пэўныя супярэчнасці і цяжкасці.

Але, нягледзячы на супярэчнасці, цяжкасці і недахопы, палітыка беларусізацыі з’явілася  практычнай спробай ва ўмовах савецкай улады ажыццявіць беларускае нацыянальнае адраджэнне.

 

43) Развіцце адукацыі, навукі, культуры  ў 20-30-я гг. ХХ  ст.

У комплексе  праблем культурнага будаўніцтва  важнае месца займала ліквідацыя непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва.

Была створана Рэспубліканская надзвычайная камісія па ліквідацыі непісьменнасці.

Але ў канцы 30-х  гадоў частка дарослага насельніцтва рэспублікі, асабліва на вёсцы і  сярод жанчын, яшчэ заставалася неахопленай  навучаннем.

Разам з ліквідацыяй  непісьменнасці і малапісьменнасці дарослага насельніцтва праводзілася вялікая работа па стварэнні сістэмы народнай адукацыі.

Да сярэдзіны 20-х гадоў такая сістэма адукацыі была створана і складалася з наступных  частак: 1) дашкольных устаноў; 2) масавых  чатырохгадовых працоўных школ; 3) сямігадовых працоўных політэхнічных школ; 4) школ сялянскай моладзі; 5) рабфакаў; 6) тэхнікумаў; 7) вышэйшых навучальных устаноў.

Асаблівая ўвага  надавалася ўвядзенню ўсеагульнага абавязковага навучання дзяцей.

Значнае развіццё атрымала сярэдняя спецыяльная адукацыя.

Кадры кваліфікаваных рабочых рыхтаваліся ў прафесійных  школах.

20-я гады сталі  часам нараджэння беларускай  савецкай навукі.

Вучоныя займаліся  даследаваннем рэсурсаў, праблемы прыкладнога  характару.

Праводзіліся  даследаванні і ў галіне гуманітарных навук.

Развіццё літаратуры і мастацтва адбывалася ў складаных  умовах.

Беларуская паэзія вітала рэвалюцыю. Для яе характэрны былі аптымізм, дух змагання за новае  жыццё. Гэта быў час агульнага  духоўнага ўздыму, час надзей, веры і мар.

У другой палове 20-х гадоў развіццё беларускай савецкай літаратуры адбывалася ў вострай барацьбе ідэйна-эстэтычных тэндэнцый, розных літаратурных груповак.

У 30-я гады завяршыўся працэс стварэння адзінай пісьменніцкай  арганізацыі Беларусі.

У вострай барацьбе розных мастацкіх школ і плыняў стваралася беларускае савецкае тэатральнае, музычнае і выяўленчае мастацтва.

У сярэдзіне 20-х  гадоў першыя поспехі былі дасягнуты  ў развіцці беларускага музычнага  мастацтва, у якім усё яшчэ пераважала самадзейная творчасць музычных, харавых і танцавальных калектываў.

Значны крок наперад зрабіла музычнае мастацтва  ў 30-я гады.

Паспяхова развівалася  кінамастацтва. Ствараліся дакументальныя і мастацкія фільмы, кінахроніка.

Дасягненні ў  сферы культурнай дзейнасці сведчаць аб сапраўдным ажыццяўленні культурнай рэвалюцыі ў рэспубліцы.

У 20–30-я гады паспяхова развіваліся жывапіс, скульптура, архітэктура.

20-я гады ў  гісторыі беларускага жывапісу  былі часам збірання творчых  сіл, першых спроб засваення  новай тэматыкі, актыўнага ўкаранення  мастацтва ў жыццё шырокіх пластоў народа.

У 30-я гады мастацтва  Беларусі ўзбагачалася новымі тэмамі і вобразамі.

Буйной падзеяй  у культурным жыцці стаў Першы  з’езд мастакоў Беларусі, які адбыўся 6 снежня 1938 г. у Мінску.

Багатыя і цікавыя  традыцыі мае беларуская графіка.

У 20–30-я гады шэраг манументальных помнікаў стварылі беларускія скульптары.

У цэлым для  прамысловай архітэктуры 20-х гадоў  характэрна выкарыстанне жалезабетонных і металічных канструкцый.

У канцы 20-х гадоў  рабіліся спробы распрацаваць тып дома з агульнымі бытавымі элементамі. Такія будынкі атрымалі назву дамоў-камун.

Галоўнымі задачамі архітэктуры Беларусі ў перадваенныя пяцігодкі (1933–1941) сталі рэканструкцыя  і развіццё гарадоў.

Кожны твор архітэктуры  ўяўляе сабой спалучэнне трох прынцыпаў: функцыянальнасці, трываласці і прыгажосці.

 

44) Заходняя Б у  складзе Польшчы  (1921-1939 гг.). Беларускі  нацыянальна вызваленчы  рух.

У выніку савецка-польскай вайны 1919–1920 гг., паводле Рыжскага мірнага  дагавора ад 18 сакавіка 1921 г., вялікая  частка тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам перайшло ва ўладанне польскай дзяржавы.

Заходняя Беларусь і яе насельніцтва апынуліся ў  вельмі цяжкім становішчы.

На заводах  і фабрыках працоўны дзень працягваўся 10–11 гадзін. У сярэднім на аднаго працуючага прыходзілася два беспрацоўныя. Людзі згаджаліся на любую работу і любую аплату.

Вельмі цяжка  жылося ў вёсцы.

Аграрныя пераўтварэнні  вялі да ўзрастання дыферэнцыяцыі сялян, колькасць бедных жыхароў вёскі  пачала няўхільна павялічвацца.

Сяляне павінны  былі пастаянна выконваць павіннасці.

У пошуках заробкаў, даведзеныя голадам і ўціскам  да адчаю, сяляне шукалі выйсця ў эміграцыі.

Вядучую ролю ў  паланізацыі беларускага насельніцтва адыгрывала каталіцкая царква.

У Заходняй Беларусі панаваў жорсткі палітычны рэжым  і паліцэйскі тэрор.

Такім чынам, сацыяльнае, нацыянальнае і палітычнае становішча працоўных мас на тэрыторыі Заходняй Беларусі штурхала іх на актыўныя антыўрадавыя дзеянні.

У пачатку і  сярэдзіне 20-х гадоў сацыяльная і  нацыянальная барацьба характарызавалася  не толькі эканамічнымі забастоўкамі і антыўрадавымі дэманстрацыямі, але і праявамі ўзброеных выступленняў у форме партызанскага руху.

Ва ўзмацненні сацыяльнага і нацыянальна-вызваленчага руху значную ролю адыгралі партыі і арганізацыі камуністычнага і  нацыянальна-дэмакратычнага напрамку.

Выдаваліся газеты, якія па прычыне праследавання ўладамі  часта закрываліся.

У студзені 1927 г. улады пачалі ліквідацыю гурткоў  і камітэтаў БСРГ. Па ўсім краі прайшлі  масавыя арышты яе актывістаў.

Польскія ўлады  чынілі розныя перашкоды для стварэння сеткі гурткоў на месцах, а таксама ажыццяўлялі жорсткі ўціск на перыядычныя выданні.

Важную ролю ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі адыграла культурна-асветная арганізацыя – Таварыства беларускай школы (ТБШ).

За перыяд свайго існавання (да 1937 г.) ТБШ заваявала вялікую любоў насельніцтва Заходняй Беларусі.

Заслуга ТБШ  была не толькі ў асветніцкай ролі, але і ў тым, што яна падрыхтавала і выхавала ў вельмі цяжкіх умовах нацыянальнага прыгнёту значную  колькасць беларускай творчай інтэлігенцыі.

У канцы 20 – пачатку 30-х гадоў адбыліся значныя палітычныя і эканамічныя змены на тэрыторыі  Заходняй Беларусі.

 

45) Уз’яднанне Зах  Бел з БССРу  20-я – 30-я гг. Першыя пераутварэнні.

Эканамічны крызіс 1929–1933 гг. надзвычай абвастрыў міждзяржаўныя  і ўнутрыкласавыя супярэчнасці ў большасці краін свету.

Пасля заключэння ў студзені 1934 г. германска-польскага  дагавора ў краіне хутчэй пайшла фашызацыя  грамадскага жыцця. У красавіку 1935 г. былі прыняты новая канстытуцыя Польшчы і новы выбарчы закон.

Рашаючую ролю ў перабудове ўсяго рэвалюцыйнага руху адыграў VII кангрэс Камінтэрна (1935), які распрацаваў тактыку барацьбы супраць фашызму і вайны.

Працэс рэалізацыі задачы па стварэнні адзінага фронту барацьбы ўсіх дэмакратычных сіл  супраць фашысцкага наступу праходзіў вельмі цяжка і з пераменным поспехам.

Польская сацыялістычная партыя (ППС), створаная ў 1892 г., стаяла на антысавецкіх і антыкамуністычных  пазіцыях.

Значны ўплыў  на працоўных гарадоў і мястэчак Заходняй Беларусі мелі яўрэйскія дэмакратычныя  арганізацыі.

Асобнае месца  займалі беларускія нацыянальныя партыі.

Ва ўмовах нарастання барацьбы працоўных і значных  поспехаў па стварэнні адзінага народнага  фронту ў Польшчы, Заходняй Беларусі і Заходняй Украіне Кампартыя  Польшчы і яе састаўныя часткі – КПЗБ і КПЗУ – у сакавіку 1938 г. былі распушчаны і перасталі існаваць.

Нягледзячы на такі ўдар па сацыяльным і нацыянальна-вызваленчым  руху ў Польшчы, барацьба працоўных, хоць і не так інтэнсіўна, як раней, усё ж працягвалася аж да 17 верасня 1939 г.

У 1921–1939 гг. заходнебеларускія землі з’яўляліся прыдаткам Польшчы. Беларускі народ не мірыўся з прыгнечаным становішчам і змагаўся за сацыяльную і нацыянальную незалежнасць, за ўз’яднанне з БССР. У 1939 г. здзейснілася мара беларускага народа. Заходняя Беларусь уз’ядналася з БССР.