Ромашкинское кен орны мұнайының жалпы сипаттамасы

Электрдегидратордағы қысым, кгс/см²                                                                     

 

Горизонтальді электрдегидратордағы.......................................12-14

 

Шығындық көрсеткіштер (1т мұнайға) бөлек тұрған тұзсыздандыру қондырғыларына:

Су буы, ГДж.................................................................................0,15(0,035)

Электр энегиясы, кВт·сағ.............................................................2,5

Су, м³.............................................................................................0,2

Деэмульгатор - ионогенді, г.........................................................500-1000

 

        Мұнай құрамында тасымалдану және әрі қарай өңделу үшін 3 –4 мг/л тұз және 0,1% дейін су болуы шарт.

        Осындай құраммен шыққан мұнай АВТ қондырғысына жіберіледі. Мақсаты – мұнайды фракцияларға бөліп, әрі қарай өңдеп тауарлық өнімдер алу үшін. Қондырғыдан алынатын өнімдер:  көмірсутек газы, бензин фракциясы, керосин фракциясы, дизельді отын фракциясы, жеңіл, орта және ауыр дистиляттар, гудрон.

 

         Технологиялық режимі:

                     

Атмосфералық бағана, температура,С°  

Қоректендіруші.............................................................................365

  Бағананың жоғарғы жағы.............................................................146

180-230 С° фракцияның шығу жері..............................................196

Бірінші циркуляциялық шашыратуды беру жері........................216

230-280 С° фракцияның шығу жері..............................................246

Екінші циркуляциялық шашыратуды беру жері.........................260

289-360 С° фракцияның шығу жері..............................................312

Бағананың төменгі жағы................................................................342

 

Қысым, МПА

 

Бағананың жоғарғы жағында......................................................0,25

Вакуумдық бағана, температура, С°

Қоректендіруші............................................................................395

Бағананың жоғарғы жағы............................................................125

Кең май фракциясының шығу жері.............................................260

Қою фракцияның шығу жері.......................................................300

Бағананың төменгі жағы..............................................................352

Қысым, бағананың жоғарғы жағында, МПа...............................8,0

 

           АВТ қондырғысының шығындық көрсеткіштері (1т мұнайға):

 

Су буы, ГДж................................................................................0,1-0,15

Электр энегиясы, кВт·сағ................................................................0,025-0,035

Айналым суы, м³........................................................................3-7

Отын, кг......................................................................................25-35

 

Мұнайды АВТ қондырғысында өңдегеннен шығатын көмірсутек газдары қаныққан көмірсутектердің ГФУ жіберіледі. Бұл қондырғыға екіншілік өңдеудің де қаныққан газдары шикізат ретінде қолданылады. Негізгі мақсаты индивидуалды немесе жоғары таза көмірсутек газдарын алу.

Қондырғыдан құрғақ газ, сұйылтылған газ және сұйық бензин өнімдері алынады.

 

Технологиялық режимі:

                                           Төмен                   Жоғары             Қысым

                                                бөлігіндегі, С°       бөлігіндегі, С°      кгс/см²

 

Ректификациялық бағаналар:

 

К-1                                    110-115                  25-30                  26-28

К-2                                    145-155                  62-68                  12-14

К-3                                    110-115                  58-65                  20-22

К-4                                      80-85                    65-75                  10-12

К-5                                    120-125                  75-80                  3,0-4,0

К-6                                     95-170                   75-85                  3,5-4,5

 

Қаныққан көмірсутектердің ГФУ қондырғысының шығындық көрсеткіштері (1т шикізатқа):

 

 

  Су буы, ГДж...........................................................................2,9 (0,7)

  Электорэнегиясы, кВт·сағ.......................................................85

Айналым суы, м³.....................................................................9

Аммиак, кг...............................................................................0,04

 

Біріншілік өңдеуден шығарылған бензин фракциясы каталикалық риформинг қондырғысына жіберіледі. Бұл процестің мақсаты - автомобильдік бензинге жоғары октанды компоненттер алу. Риформинг процесі кезінде көмірсутектер негізгі үш типті реакцияларға түседі: ароматтандыру, изомеризация және гидрокрекинг. Процесс кезінде платина және фтор негізіндегі АП-56 катализаторы қолданылады. Процестің негізгі шикізат көзі болып мұнайдың біріншілік айдауынан алынған бензин фракциясы қолданылады, сонымен қатар басқада екіншілік өңдеу процестерінің бензин фракциялары қолданылады [5].

 

            Технологиялық режимі:

 

Температура, С°.....................................................................480-520

  Реактордағы қысым................................................................35

  Шикізатты берудің көлемдік жылдамдығы...........................1,5

  Сутек/шикізат мольдік қатынасы...........................................8-9

  Сутек құрамды газ циркуляциясының жиілігі, м³/м³............1500

 

Шығындық көрсеткіштер (1т шикізатқа):

 

  Су буы, ГДж...........................................................................0,6-0,8

  Электорэнегиясы, кВт·сағ......................................................20-30

  Айналым суы, м³.....................................................................3-10

Отын, кг.........................................................................................80-100                      Алюмоплатиналы катализатор, кг..............................................0,01-0,03

 

Каталитикалық риформинг процесінің нәтижесінде келесідей өнімдер алынады: риформат, яғни автомобильдік бензинге жоғары октанды компонент; көмірсутек газдары; тұрақтандыру басы және сутекқұрамды газ.

Біріншілік өңдеуден шығатын керосин фракциясы гидротазалау қондырғысына жіберіледі.

Гидротазалау – бензин, керосин, дизельдік отын, вакуумды газойль, майлар және парафиндерді екіншілік тазалаудың массалық процесінің бірі болып табылады. Бұл процесс каталитикалық процестердің эффективтілігін жоғарылатуға, атмосфераның күкірт оксидтерімен ластануын төмендетуге, мұнайдың құнды компаненнтерің утилизациялауға мүмкіндік береді.

Керосин фракциясын гидротазалаудың негізгі мақсаты – сапалы жарықтандыру керосинін алу болып табылады. Катализатор ретінде алюмокобальтмолибденді және алюмоникельмолибденді қолданылады.

     

Технологиялық режимі:

 

Температура, С°.....................................................................380

Қысым, МПа...........................................................................2-4

Шикізатты беру жылдамдығы, сағ-1......................................8-10

 

Гидротазалау нәтижесінде алынатын өнімдер: көмірсутекті газдар, гидротазартылған керосин, бензин және күкіртсутек [6].

АВТ қондырғысынан алынған дизельдік отын фракциясы гидротазалауға жіберіледі. Ол дизельдік отынның құрамындағы күкіртті қосылыстармен қатар басқада гетероатомды қосылыстардан да тазартады.

 

           Технологиялық режимі:

 

 Температура, С°.....................................................................350-450

 Қысым, МПа...........................................................................3-4

 Шикізатты беру жылдамдығы, сағ-1......................................1-3

 СҚГ арақатынасы, нм³/м³.......................................................300-600

 

          Шығындық көрсеткіштер (1т шикізатқа):

 

 Су буы, ГДж............................................................................0,17-0,25

 Электр энегиясы, кВт·сағ........................................................15-20

 Айналым суы, м³......................................................................6-8

 Отын, кг...................................................................................15-22

 Алюмокобальтмолибденді катализатор, кг............................0,015-0,02

 Сутектің химиялық шығыны, м³/м³ шикізатқа.......................15-30

 

Шикізатқа сутектің шығыны 0,16-0,45% құрайды, бұның жартысы органикалық күкіртті гидрлеуге кетеді. Катализатор ретінде алюмокобальтмолибденді және алюмоникельмолибденді қолданылады.

Біріншілік өңдеуден алынатын жеңіл, орта және ауыр дистилятты май фракциялары селективті еріткіштермен тазартылуға жіберіледі. Жағар майлардың тұтқырлық температуралық қасиеттерін және түсін жақсартуға, кокстелуін төмендетіп, тұтқырлық индексін жоғарлатуға негізделген шайырлы және полициклді ароматты көмірсутектерді жою процесі. Селективті еріткіш ретінде фенол қолданылады. Процестің негізгі көрсеткіші ерітікштің еріту қасиеттерімен талғампаздылығы табылады.

 

           Технологиялық режимі:

 

            Ерітінді:шикізат қатынасы..........................................................(1,5÷2):1

            Экстракциондық бағанадағы температура, С°

            Жоғары...........................................................................................73-76

            Төмені............................................................................................65-68

        

            Экстракционды бағанаға фенолды суды беру, % фенолға:

 

            Жоғары...........................................................................................1-3

            Төмені.............................................................................................2-4

 

          Селективті еріткішпен май дистилляттарын тазалаған кезде жеңіл, орта және тұтқыр рафинаттар және экстракт алынады [7].

           АВТ қондырғысынан алынған гудрон фракциясы екіге бөлініп, жартысы деасфальтизацияға ал қалған бөлігі битум өндірісіне жіберіледі.

         Деасфальтизация процесінің бағытталуы талғампаз еріткіштер арқылы  асфальтті-шайырлы және полициклды ароматты қосылыстардан тазарту. Еріткіш ретінде пропан қолданылады. Процестің нәтижесінде деасфальтизат пен асфальт алынады. Деасфальтизат – қалдықтық май өндірісінде аралық өнім ретінде қолданылады. Асфальт – битум өндірісінде немесе қазандық отынға компонент ретінде қолданылады.

 

 Технологиялық режимі:

 

         Экстракция блогі

                                                                                   I саты (К-1)        II саты (К-2)

 

 Пропан:шикізат көлемдік қатынасы                  6:1-8:1                8:1-10:1

 Қысым, кгс/см²                                                  42-46                  38-42

        Температура, С°                  

Жоғары                                                      80-88                  70-75

Төмені                                                        50-65                  45-55

 

           Регенерация блогі

 

Қысым, кгс/см² 

                                                                         

  К-3, К-6, К-7 бағаналарында..........................................................1

  Т-2, Т-3 буланғыштарында және К-4 буланғыш...........................27

  Т-4 буланғышында және К-5 буланғыш........................................18

 

   Температура, С°

 

  Т-2, Т-3 буланғыштарында...........................................................500-100

  Т-4 буланғышында........................................................................150

 

Шығындық көрсеткіштер, фенолды тазалау кезінде (1т рафинатқа):

 

 Бу, ГДж........................................................................................0,55-1,1

  Электр энегиясы, кВт·сағ.............................................................8-15

  Айналым суы, м³..........................................................................9-18

  Отын, кг........................................................................................50-100

Еріткіш, кг....................................................................................0,6-0,5

 

АВТ қондырғысынан шығатын гудронның жарты бөлігі битум өндірісіне жіберіледі. Бұл процесстің негізгі бағытталуы – әртүрлі сортты және маркалы битумдар алу. Шикізаты ретінде атмосфералық-вакуумдық айдаудан шыққан гудрон ғана емес май өндірісінен шығатын асфальттар мен экстракттар қолданылады. Ал қондырғыдан жол және құрылыс битумдары алынады [8].

 

Технологиялық режимі:

 

   Температура, С°

 

          Қондырғыға кірердегі шикізаттың..............................................100-120

            Р-1 – Р-4 тотығу............................................................................260

 Х-2, Х-3, Х-4 кейінгі битумның...................................................170