Қорек көздері пәніне кіріспе

      Тегістегіш  сүзгілер коэффиценті к – сыншы  гармоникалық кірісіндегі лүпілдеу коэффицентінің шығысындағы лүпілдеу коэффиценті % қатынасына тең.

η = ;

мұндағы: - кірісіндегі және шығысындағы тұрақты құраушысы, ал - кірісіндегі және шығысындағы айнымалы құраушысы.

      Сонымен қатар тегістейтін сүзгілерді беруші коэффицент арқылы сипаттауға болады.

A(ω) =

  – шығыс, - кернеуі.

      Тегістеу  коэффиценті арқылы өрнектеуге болады.

q = A₀ A^-1 (ω) =

мұндағы A₀ дегеніміз орташа және жоғарғы қуаты қорек көздерінде 0,92 ден 0,96 интервал аралығында болады.

S = – лүпілдеуді әлсіреу коэффиценті (коэффицент фильтрации). Сүзгілеу коэффиценті.

q = A₀ S

     Тегістегіш  сүзгілерді құрастыру принциптері: қорек көздерінде қолданылмайтын тегістегіш сүзгілер төменгі жиілікті сүзгілер деп аталады. Сигналды түзететін  сүзгілерден қорек көздеріне  қолданылатын тегістегіш сүзгілердің  айырмашылығы ол жүктемеге электр энергиясының қуатын береді. Сол себептен тегістегіш сүзгілерді мүмкіндігі барынша қуатты аз шығындайтын етіп жасайды. Төменгі  жиілікті тегістегіш сүзгілердің қасиеті  берілу функциясына және меншікті жиілігінің еселігіне тәуелді болады. =

      Өзімге  белгілі сүзгілердің берілу коэффицентін және де басқа да параметрлерін техникалық энциклопедиялардан, кестелерден табуға болады. Ал егер бұл шамалар белгісіз болса, онда оны анализдеп есептеп, шығарп алуға болады.

A(ω) = =  

η = = A

№ 13 дәріс

Тұрақтандырғыштар

      Көптеген  құралдардың қалыпты жұмыс істеу  үшін оларды тұрақты кернеу көзімен  камтамасыз ету керек. Ал шығыстағы  кернеудің өзгерісіне алып келетін  факторлар, олар желідегі кернеудің  өзгерісі. Қорек көзінің элементтерінің температураға байланысты кедергілерінің өзгеруінен жүктемеден өтетін токтың шамасына байланысты. Қорек көздеріндегі  тұрақтандырғыштардың ең негізгі элементі ол сызықты емес жартылайөткізгіш стабилитрон.

     Тұрақтандырғыштардың  негізгі параметрлері: 1) тұрақтандыру коэффициенті мұндағы , кірістегі және шығыстағы кернеудің номиналды мәні және   кірістегі өзгерісі   кернеудің әсерінен пайда болған шығыстағы кернеудің өзгерісі.

(20 мен 40 арасында)

мұндағы номинал кернеудің берілу коэффициенті.

      Тұрақтандыру  коэффициентін дифференциалдық  және интегралдық деп екіге бөлеміз.

Cурет бар

      Интегралды  тұрақтандыру коэффициенті деп белгілі  бір диапазондағы кіріс және шығыс  кернеуінің қатынасы арқылы табылатын  шаманы айтамыз. Дифференциалдық тұрақтандыру өте аз диапазонда кіріс және шығыс  кернеуінің өзгерісі арқылы анықталатын  тұрақтандыру коэффициентін айтамыз. Практикада интегралды тұрақтандыру коэффициентін  пайдаланамыз.

2) Кернеу  бойынша тұрақсыздық коэффициенті:

, еркін алынатын шамалар.

3) Ток  бойынша тұрақсыздық коэффициенті:

 беріл.

4) Шығыс  кедергісі: 

5) Тегістеу  коэффициенті:

6) Пайдалы  әсер коэффициенті:

      Тұрақтандырғышқа  қойылатын талаптар. Қорек көзінің  пайдалану аймағына байланысты тұрақтандырғышқа төменгі талаптар қойылады:

1. Жоғарғы ПӘК – і.
2. Жоғарғы тұрақтандыру коэффициенті.
3. Шығыс кернеуін біртіндеп өзгерту мүмкіндігі.
4. Шағын көлемді және массасы жеңіл.
5. Шығыс кернеуінің төменгі пулсациясы.

 

Параметрлік тұрақтандырғыштар

     Параметрлік тұрақтандырғыштар өте қарапайым  болады. ПӘК – і төмен, тұрақтандыру коэффициенті төмен болады. Тұрақтандыру коэффициентінің сұлбасын қарастырайық. Негізгі элементі стабилитрон.