Пәндік облыстың ER диаграммасы

4. Кіріс және шығыс деректерді ұйымдастыру

    Кіріс және шығыс деректерді ұйымдастыру А ҚОСЫМШАға сәйкес келу керек.

    Бағдарламаның жұмыс кезінде кіріс ақпарат  деректер қорының файлы болу керек.

5. Уақыт сипаттамалары және орын алатын жадының  көлемі

    Бағдараламаның  кез келген батырмаға басу әрекетін жасау уақыты және тышқанмен басқару  0,25 с аспауы керек, егер техникалық құралдар параметрлеріне және құрамына талаптардың жүйелік ресурсқа сәйкес болған жағдайда. Жедел жадыны орын алатын көлемі 2 Мбайттан аспау керек.

6. Техникалық  құралдардың құрамы мен параметрлеріне талаптар

     Бағдарлама  келесі жүйелік талаптарға қамтамасыз ететін компьютерде жұмыс істеу керек.

• Pentium 4 процессоры және жоғары;
• процессордың жиілігі 2 Ггц кем емес;
• жедел жады 512 Мб кем емес;
• қатты дисктің көлемі 40 Гб кем емес;
• дисплей экранының көрсетілуі 1024х768 кем емес,
• принтер.

    Сонымен қатар пайдаланушының компьютерінде қазақ тілінің драйвері орнатылған болу керек (KazKey, KazWin немесе т.б.).

2. Түсініктеме хат

1. Тағайындалуы  және қолдану облысы

    «Қоймалық есеп» бағдарламасы сатып алу, өткізу және қоймадағы тауарлар санын есепке алу үшін және жасалған операциялар бойынша есептемелерді басып шығару үшін арналған. Бұл бағдарлама кіші сауда кәсіпорындары, дүкендер үшін арналған.

2. Деректер  қорының логикалық  және физикалық модельдерін  құру

   Бағдараламада кіріс құжат – келіп түскен тауар болып келеді, ал шығыс құжат  – өткізілген тауар.

   Кіріс және шығыс құжаттар негізінде және жасалған талдау бойынша келесі атрибуттар мен олардың идентификаторлары  анықталды:

1. –Атрибуттар мен олардың идентификаторлары

 

    Ұсынылған атрибуттардың негізінде келесі мәндерді анықтаймыз:

• Кіріс,
• Шығыс,
• Қойма,
• Анықтамалар.

    Әрбір мәнге атрибуттар жинағын береміз:

• Кіріс (Жабдықтаушының атауы, Жөнелтпе құжаттың нөмірі, Түсім күні, Шифр, Саны, Бағасы);
• Шығыс (Шифр, Саны, Шығыс күні, Чек№, Бағасы);
• Қойма (Шифр, Өлшем бірлігі, Саны, Стеллаж);
• Тауарлар анықтамасы (Шифр, Тауардың атауы, Өлшем бірлігі, Бағасы);
• Жабдықтаушылар анықтамасы (Жабдықтаушының атауы, Мекен-жайы, Телефоны);
• Өлшем бірліктер анықтамасы (Өлшем бірлігі, Толық атауы).

3. Логикалық жобалау кезеңі

    Логикалық жобалау бағдарламаның концептуалдық ақпараттық схемасынан деректер базасының логикалық моделіне ауысуға мүмкіндік береді.

    Жұмысты орындау үшін деректердің реляциялық моделін және осы модельге негізделген  ДҚБЖ таңдаймыз, мысалы MS Access, өйткені ол деректердің ішкі моделін жақынырақ көрсетеді, техникалық сипаттамаларының көзқарасынан деректер қорымен пайдалунышаларды қанағаттандырады, сонымен қатар қосымшаларды жоблау кезінде кең мүмкіндіктерге ие.

    Ақпараттың  құрамды бөлінбейтін бірлігі  болып келетін көптік қатынастарды алғанға дейін пәндік облыстың декомпозициясын жүргізу керек (1 бөлімді қараңыз).

    Мәндердің арасындағы байланыстарды жасаймыз:

    Жабдықтаушы, Кіріс –1:К типті байланыс;

    Жабдықтаушы, Тауарлар – К:1 типті байланыс;

    Тауарлар, Қойма –1:К типті байланыс;

    Тауарлар, Шығыс –1:К типті байланыс;

4. Физикалық жобалау кезеңі

    Аccess-те жобалау

       Деректер  қорының сервері ретінде Microsoft Access таңдалды. Бұл ДҚБЖ артықшылықтарына деректер қорын жобалауының қарапайымдылығы, қосылу қарапайымдылығы  және каскадты жаңартулар мен жоюларды анықтау жатады.

      Алдымен конструктор арқылы кестелер құру керек. Кестелерге құрылымды беру ерекшеліктеріне индексті өрістерді құру жатады. Индекстелген өрістер деректер схемасында қатынастар арасында дұрыс байланыстар үшін қажет. Индекстелген өрістердің тізімі төменде келтірілген:

• Кіріс – тауардың түсімі туралы ақпарат;
• Шығыс – тауардың сатылуы туралы ақпарат;
• Қойма – қоймадағы тауарлар туралы ақпарат;
• Жабдықтаушылар анықтамасы – жабдықтаушылар туралы ақпарат;
• Өлшем бірліктер анықтамасы – өлшем бірліктер туралы ақпарат;
• Тауарлар анықтамасы – тауарлар туралы ақпарат.

    Кестелерді  құрып болғаннан кейін конструктор  режимінде қатынастар арасында байланыстар жасау керек. Деректер схемасы төменде суретте көрсетілген (2-сурет).

2. Деректер  схемасы

    Delphi-де жобалау

       ДҚБЖ  құру үшін орта ретінде Delphi 7 таңдалды. Бұл әр түрлі типті ДҚБЖ құру үшін үлкен мүмкіндіктерге ие. Сонымен қатар мұнда пайдалану интерфейс жасау өте қарапайым.

       Access деректер қорын қосу үшін ADO қолданылды. Деректер қоры жобаға ADOConnection компоненті арқылы қосылады.

       Кестелермен жұмыс жасау үшін ADOTable компоненті қолданылады. Ол ADOConnection көмегімен қосылған кестелермен әрекеттесу интерфесін ұсынады.

       Сұраныстарды  құру үшін SQL сұраныстарын құратын тілді қолдайтын ADOQuery компоненті қолданылады. Сұраныстардың нәтижелерін жаңа сұраныстарды құру үшін және оларды пайдаланушыға шығару үшін қолданады.

       Кестелермен, сұраныстармен және басқару графикалық элементтермен жұмыс істеу мүмкін болу үшін DataSource компоненті қолданылады. Қажет кестені (ADOTable) немесе сұранысты (ADOQuery) DataSource компонентімен байланыстырып, содан кейін қажетті басқару графикалық элементті байланыстырып экранға немесе принтерге деректерді шығару үшін қарапайым интерфейс құрылады.

       Графикалық  элементтерге DBGrid, DBNavigator, QuickReport жатады. DBGrid элементі DataSource ұсынатын деректерді кесте түрінде экранға оңай шығаруға және түзетуге мүмкіндік береді. QuickReport – басып шығаратын есептемелерді құру үшін ыңғайлы құрал.

3. Бағдарламаның сипаттамасы

1. Жалпы мәліметтер

    «Қоймалық есеп» бағдарламасы тауарларды есепке алу операцияларын жүргізу үшін арналған. Бұл бағдарлама қазақ тілінде жасалған, сондықтан бағдарламаның қатесіз жұмыс істеуі үшін компьютерде қазақ тілінің драйвері орналасқан болу керек.

    Бұл бағдарлама Microsoft Access 2003 ортасының кестелері арқылы жасалынған және ADO технологиясы арқылы Delphi-мен байланыстырылған.

    Деректер  базасы – деректер жиынтығы.

     Access – қарапайым әрі күрделі деректер  базасымен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарлама. Access – реляциялық деректер базасы болып келеді, яғни бұл деректер базасы әр түрлі категориялы ақпараттар арасындағы қатынасты анықтай алады.

     Access  деректер базасының компонентері.

    Деректер  базасының негізін оның ішіндегі сақталатын деректер құрайды. Бірақ Access деректер базасында басқа да маңызды компонентер бар, олар объектілер деп аталады.

    Олар  келесідей болады:

• Кестелер – деректерді құрайды.
• Сұраныстар – деректерді алуды таңдау үшін шарттарды жасауға және деректерге өрістерді енгізуге мүмкіндік береді.
• Формалар – ақпараттарды қарастыру мен өзгертуге мүмкіндік береді.
• Беттер – HTML (Hypertext Markup Language) форматты файл.
• Тапсырыстар – ақпараттарды қағазға шығаруға және жалпылауға мүмкіндік береді.
• Макростар – бір немесе бірнеше операцияларды автоматты түрде орындайды.

    Кестелер. Access деректер базасына енгізілетін қандайда бір ақпарат кестеде сақталынады. Деректер базасы тілінде жолдар – жазбалар, ал бағандар - өрістер деп аталады. Access-те кестелерді құрудың көптеген тәсілдері бар.

     Бұл жоба Borland Delphi7 бағдарламасында әзірленді.

    Borland Delphi7.

     Берілген  жобаны жобалау үшін визуальді обьекттік бағытталған Delphi 7 бағдарламалау тілі таңдалды.

    Delphi 7 – бұд бағдарлама жасау ортасы, Windows жұмысына бағытталған. Delphi 7 идеология негізінде визуальді проектілеу технологиясы және обьекттік бағытталған бағдарламалау методологиясы жатыр. Бұл бағдарлама визуальді обьекттік бағытталған бағдарламалаудың ең күшті жүйесі болып табылады. Оның көмегімен бастапқы бағдарламашылар да Windows стандартын қанағаттандыратын терезелік интерфейстерді өздері жасай алады. Delphi 7 бағдарламасын қолдану спектрлері кең: инженерлік, офистік, сату және т.б. Delphi 7 қолдану арқылы .DLL компоненттер, формалар, функциялар, кітапханасын құруға болады, өшірілген және локальді әр-түрлә типтегі (InterBase, Microsoft SQL, SyBase, dBase, Oracle және т.б.) деректер базасымен жұмыс істеуге болдады.