Темперамент

Темперамент  

Эк10к1

Жакыпбекова Баян

Темперамент түсінігі және  
                                      негізін қалаушы 

• Темперамент -деп белгілі бір адамға тән және өмір әсерлеріне жауап реакциялардың динамикасы, тонусы мен бірқалыптылығында көрініс беретін мінез-құлықтың табиғи ерекшеліктері. Мінез-құлық тек әлеуметтік жағдайларда ғана емес жеке адамның табиғи құрылымына да тәуелді. Адамның биологиялық жағын көрсететін қасиеттің бірі болып табылатын темперамент жас балалардың ойыны үстінде, түрлі қарым-қатынас жағдайында анығырақ және ертерек байқалады.
• Темперамент тұлғаның барлық психикалық көріністеріне реңк беріп отырады, ол эмоция мен ойлауға, еріктік қимыл-қозғалысқа, сөздің сарыны мен ырғағына әсер етеді. Бірақ темпераментке жеке адамның моральдық тәрбиесі, әлеуметтік бағдары, әуестенуі, қызығуы тәуелді еместігін естен шығармаған абзал.

  Негізін қалаушылар  

•                      Темперамент туралы ілімнің негізін салған ежелгі грек      
•                              дәрігері Гиппократ болды. Гиппократтың пікірінше,  
•                              адамның тәнінде төрт түрлі сұйықтық болады: қан, 
•                               шырын, сары және қара өт, олар дұрыс араласса –
•                              адамның дені сау, дұрыс араласпаса - сырқат болады.    
•                              Ағзадағы сұйықтардың біреуінің басым болуы  адамның

                                  темпераментін анықтайды. Сұйықтардың аттарына орайлас қойылган темперамент атаулары күні бүгінге дейін сақталып келеді.

•                       Ол темпераменттің осы қасиеттерінің туа үйлесуіне   
•                             орай сипатталатындығын көрсетті. Павлов өзінен
•                             бұрынғылардан өзгеше жолмен, атап айтқанда, дененің
•                              сыртқы құрылымын зерттеген неміс психиатры
•                              Кречмерден, қан сауыттарының құрылымын   
•                              зерттегендерден (П.Ф.Лесграфт) басқаша ағзаларды   
•                              біртұтас нәрсе деп қарап, ондағы ми қызметіне ерекше  
•                              назар аударды.

 
 

 Гиппократ 

Павлов

                
 
 
                  Темпераменттің түрлері 
 
 
 

• Холерик
•                    Сангвиник   Флегматик    Меланхолик       

 

Бұл типтің өкілі аса қозғыштығымен, соған орай мінез-құлқының ұшқалақтығымен көзге түседі. Холерик қарым-қатыста - күйгелек, бір беткей, шабуылға жаны құмар, іс-әрекетте - пысық 

Бул қызу қанды, іскер адам деп санайды. Бірақ ол ылғи қызықты іспен айналысқанда ғана осындай күйде болады. Мұндай іс жоқ кезде ол жабырқаңқы, сылбыр жүреді. 

бұл барлық уақытта да байсалды, ұстамды бір қалыпты, табанды және төзімді, еңбекқор адам. Жүйке үрдістерінің тепе-теңдігі мен баяулығы флегматикке қандай жағдай да болмасын бір қалыпты тыныштықта болуға мүмкіндік береді. 
 

бұл типтің өкілдері аса сезімтал соның салдарынан жаны тез жараланғыш келеді. Меланхоликтер тұйық,қиын жағдайлардан жол тауып шығуға олақ, адамдардан оқшау жүргенді ұнатады. 

.

 темперамент  туралы мәлімет 

              Темперамент қасиеттері 

Темперамент пен жеке адам өзара тығыз байланысты. Темперамент жеке адам қасиеттерінде , әсіресе мінез рөлінде  анықталады. Темпераментпе әсерленгіштік, импульсивтілік, уайымшылдық қасиеттері байланысты.

1. Әсерленгіштік – әр түрлі стимулдардың адамға әсер етуі, оларға жауап беру мен  оларды есте сақтау мерзімі. Бірдей стимулдар жоғары әсерленгіш адамдарға әсер  еткенде, олар сол әсерлерді өте ұзақ сақтайды және оған күшті жауап қайтарады.

 

1.  Эмоционалдық – әр түрлі оқиғаларға байланысты адамның эмоциялық реакцияларының жылдамдығы мен тереңдігі.

 

1.  Импульсивтік – импульсивтілігі жоғары жоғары адамдар ойланбай бір нәрсе істеп қояды да, кейін соған  өкінеді. Ол реакциялардың  ұстамсыз, кенет пайда болуы мен іске асырылуына байланысты.

 

1.  Уайымшылдық – уайымшылдығы жоғары адамдар уайымдау, үрейлену салдарынан әр түрлі эмоционалды күйге түседі: қорқыныш, қауіптілік, үрей. Уайымшыл адамдар бейтаныс адамдардан, телефон шылдырынан, емтихан тапсырудан, көпшілік алдында сөйлеуден қорқады.

Таңымал тұлғалардың темпераменттері 
 
 
 
 

Флегматик  

Кутузов 

Крылов 

Ньютон

Таңымал тұлғалардың темпераменті 

• Сангвиник

 
 
 
 
 
 

• Меланхолик

 

Наполенон 

Гоголь 

Лермонтов

Темпераменттің  сипаттамасы