Рамантызм быу пашыраны

Рамантызм быу  пашыраны у большасци стран да сяр 19 ст. Прызнанне поунай свабоды  творчасци, якая накир. на пераасэнсаванне  и прыближэнне да идэалу рэчаиснасци.

У Бел распаус. рамантызму садзейн. атаясамленне класицызму и царскага самауладзя.

Станауленне правячых колау да рамантызму было неадназначным( игнараваць было немагчыма, але расия не мела сярэдневяковай гатычнай спадчыны).

Адначасова пачай  прапагандавацца зварот да старажытнаруских архит. традыцый. У вынику сфармир. руска-византыйски(псеударуски) кирунак.

Завярш. эпохи рамантызму на бел прыйшлося на 1860-я. Гэтаму садзейн. падауленне паустання 1863,пачатак русификацыи рэгиену,ажыц. буржуазных рэформ.

Горадабудауництва.

Невяликая колькасць  абъектау, изза агульнаимперскага архитэкт. стылю.

Будынак ратушы у Чачэрску:  мураваная ратуша(квадратная з цокальным и 2 асн. паверхами), стрэльчатыя вокны, кубападобная надбудова з паукруглыми ваконными праемами, 4 вежы з зубцами и шпилями.

Казеннае  будауництва.

Афармленне парадных уваходау у Брэсцкую и Бабрускую  цытадэли.

Цярэспальская и Холмская Брамы у Брэсце( нависаючыя граненыя вежачки,зубчатыя парапеты,вузкия байницы,аркатурныя фрызы).

Тыповае будауництва.

Праект  паштовых станцый(распр у Петярбургу 1846)-афармленне параднага фасаду у неагатычным духу – стрэльчатыя нишы,ваконныя и дзвярныя праемы.

Гарадски астрог у Минску – «Пишчалауски замак»(1825) – трохпавярховы прамавугольны будынак з 4 цалиндрычными вуглавыми вежами з крапасными зубцами уверсе и невяликим барбаканам перад уваходам.

Палац А.Рудницкага у в. Дзедзина Миёрскага раена(1810-20)-меу неагатычнае афармленне парадных пакояу, у «рыцарским духу».

Павильены.

Сядзиба Л.Оштарпа у в. Дукора Пухавичскага р-на – муравана брама на уездзе вырашана у рамантычным духу(Вежа з 3 ярусами:1-брамны праем,2-званы,стрэльчатыя праемы,3-гадзинник).Наверсе высоки шпиль.Збоку вартоуни з круглыми вокнами.

Рэзидэнцыи.

Палац Р.Пацемкина у Крычаве рэканструяваны.(стрэльчатыя вакон праемы,стромкия неагатычныя вежачки)

Гомельски палац – масиуная 4-х ярусная вежа павильен,уверсе гадзинник.

Рэзидэнцыя  графау Пуслоуских у в. Старыя Пяски Бярозаускага раена( узвяли дэкарат вятрак,узняты на тэрасу-каланаду, Брамы.

Палац у в.Косава Ивацэвицскага  р-на ( выцягнуты у плане вялики будынак , осноуны корпус+2 крыху высунутых наперад крыла, ступенчатая камапазицыя,выкарыстанне  граненых вежау и зубчатага атыка., контрфорсы,стрэльчатыя нишы, ваконныя и дзвярныя праемы,вузкия байницы,вяликия крыжы, аркатурны фрыз)

Палац у в. Прылуки минскага р-на (граненыя вежы,рызалиты на парадным и паркавым фасадзе,Эл-ты псеударускага стылю-килепадобныя арки,неагатычная вежа з гадзинникам,каплица,аранжэрэя,стайня,альтанка у китайским стыли).

Сядзиба у Смилавичах чэрвеньскага р-на(масиуная 3-павярховая вежа з зубчатым парапетам на уваходзе,двухпавярховы аб’ем з зашклеными эркерами на парадн фасадзе и 3-павярх. Рызалитам з гранеными вежачками.

Палац К.Любамирскага у  в.Юрцава Аршанскага раена(размешчаны на каменным цокали прамавугольны 2х-павярх будынак,моцна выступаючыя за знешни перыметр сцен масиуныя граненыя вежы з зубцами уверсе,аркатурны фрыз,стрэльчатыя нишы,арачныя ваконныя праемы)

Паркавае  мастацтва – пейзажны парк,панаванне прыроднага пачатку,утульныя зацишки,альтанки,дэкаратыун. руины,гроты,каплицы,мемарыяльныя плиты и валуны.

Парк  у в.Хальч Веткаускага р-на(павильен,пячора,экзатычныя раслины и кветки), парк у в.Асвея Верхнядзвинскага раена(дэкаратыуныя вулканы).

Гаспадарчыя двары.

Прамысловы  комплекс у в.Парэчча  Пинскага раена (неагатычнае аздабленне фасадау-невяликия вежачки,зубчатыя парапеты)

Аспадарчы комплекс у Шчорсах Навагрудскага раена – «Мураванка Храптовичау» (амбары,майстэрни,стауни)

Каталицкая  архитэктура.- развивалася па некальких кирунках-1)храмы узв. у класична-неагатыным стыли(наяунасць порцика на парадным фасадзе,выкарыст  стрэльчатых вокнау и контрфорсау пры аздабленни бакавых сцен). Касцел Праабражэння Гасподняга у в. Новая Мыш; 2) аднавежавы тып храма. Крыжаузвижански касцел(двухярусная вежа-званица пад двухсхильным дахам,стрэльчатыя вокны, аркатурны фрыз, дэкор чырвонага колеру).Петрапаулауски касцел у в.Жупраны Ашмянскага р-на(масиунаязваница,невяликия граненыя вежачки-фиялы,спалучэнне цаглянай и бутавау муроуки). 3) аднауленне будауництва 2х вежавых храмау. Касцел у в.Раубичы минскага раена(2 стромкия 3хярусныя вежы з шатровыми завяршэннями,витражы). Петрапаулауски касцел у в Гожа пад Гродна(бутавая муроука сплуч з цаглянай)

Каплицы-пахавальни - невяликия памеры,насычаны дэкор,складаны маляуничы силуэт.

У в.Райца Карэлицкага  р-на 1817(масиуная 4хгранная вежа з зубчатым парапетам уверсе), у в Сар’я Верхнядзвинскага раена(12 вытанчаных дэкаратыуных вежачак)

Праваслауная  архитэктура.-псеударуски стыль: падаужана-восевая 4хчастковая кампазицыя(прытвор СА званицай, трапезная, малитоунаязала з Купалам,апсида),знешни дэкор:закамары,килепадобныя лиштвы вокан,плоския нишы,зубчаты фрыз. Пакроуская царсква у в.Карма Добрушскага раена,Микалаеуская царква у Петрыкаве.

Пашырыуся цэнтрэчны  тып храму з прыбудаваными  да яго прытворам ды апсидай и завершаным пяцикупаллем- царква Св Ганны у в.Люблишчыцы Ивацэвицкага раена,Пакроуская ц. у джяржынску.  

Таким чынам  рамантызм на беларуси прадстаулены шэрагам вельми цикавых помникау, большасць з я ких зяуляецца сапраудными архитэктурными шэдэурами.Рамантызм прывеу да бескампрамиснага размежавання на прыхильникау еурапейских и византыйска-руских культурных традыцый.

Выяуленчае  мастацтва.Жывапис.

Унутраны свет чалавека,яго пачуцци,вобраз героя-пакутника. Карцины адрозн. дынамизмам,кантрастам колерау,светлаценяу,насыч каларытам.

На Бел. рамантызм  аказау уплыу на партрэт.

Я.Дамель(1780-840) – адлюстр знаминальных падзей з минулага радзимы – «Вызваленне Т.Касцюшки з цямницы», «Адступленне француза уз Вильни». Партрэты насычаны унутраным психалагизмам,падкр. индывидуальныя рысы асобы. Пейзажы мели рамантычны настрой – «Дрэвы над вадой».

В.Ванькович –надзвычайная рэчаиснасць,выдатнае выкарыст каляровай гаммы,светлаценяу.  («А.Мицкевич на скале Аюдаг», партрэты А.Адынца,Тавянских)

М.Кулеш – замалеуки Мирскага замка, Каложскай царквы у гродна

Н.Орда – 200 замалевак айчынных замкау,палацау и храмау

Р.Слизня – скульптар,  тонкая эмацыянальнасць партрэтау,глыбиня индывид характарыстык.

Дэкаратыйна-прыкладное мастацтва. – аздабленне интэръерау, рэзьба па дрэву,мифалагичныя статуэтки,ляпнина

В.Винцэнци – дэкаратар.