Пәндік облыстың ER диаграммасы

Қазтұтынуодағы  Қарағанды Экономикалық университеті 
 

Есептік қаржы факультеті

Ақпараттық  есептеу жүйесі кафедрасы 

КУРСТЫҚ ЖОБА 
 

    Пәні: «Ақпараттық жүйенің бағдарламалық құралдары»

Тақырыбы:   ҚОЙМАЛЫҚ ЕСЕП 
 
 
 
 
 

Қарағанды 2011 
 

    Мазмұны 

    Кіріспе

    Ақпаратты басқару компюьтерлерді қолданудың негізгі сферасы болып табылады және де, болашақта үлкен роль атқарады. Мәліметтер қорын басқару жүйесі компьютерлік техниканың даму жолдарына  байланысты жетілдендіріліп тұрды, пайдаланушының қойған барлық күрделі деңгейдегі талаптарын орындауға бейімделді. Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес жаңа техналогиялардың даму барысында жұмыс орнын автоматтандыру негізгі мәселелердің бірі. Өнеркәсіптерде, мемлекеттік және жеке шаруашылық мекемелерде, оқу орындарында және басқа да салаларда ақпараттандыру жүйесін кеңейту және жұмыс орнын автоматтандыру мәселелері алға қойылып отыр. Автоматтандырылған жұмыс орны деп мамандардың жұмыс орнында орналасқан және олардың жұмыстарын автоматтандыру үшін қолданылатын профессиональды-бағытталған кішігірім есептеу жүйесін айтуға болады. Жұмыс орнын автоматтандыру үшін көптеген автоматтандырылған бағдарламалық жүйелер мен құрылғылар қолданылады, олардың ішінде бухгалтерлік есептеулер жүйесі, электронды деканат, оқу жүктемесін есептеу, қызметкерлер, студенттер туралы электронды мәліметтер қоры және тағы да басқалар бар. Ал қоймада жұмыс істейтін жұмысшылар тауарлар туралы мәліметтерді, яғни тауарлардың кірісі мен шығысы, қалдығы және пайда және т.с.с білу үшін осы бағдарламаны қолданса, керек мәліметтер алдында дайын тұрады. Осыған байланысты қойма қызметкерлерінің жұмысын жеңілдету мақсатымен «Қоймалық есеп» бағдарламасы құрылды.

    Бағдарламалық өнімді жасаудың мақсаты қоймалық есепті жүргізу бойынша жұмыстың тиімділігін жоғарылату және жөнелтпе құжаттардың шығыстарын төмендету болып келеді. Бұл бағдарлама қоймадағы тауарларды есепке алуды автоматтандыру және жүйелендіру үшін арналған. Бұл ақпараттық жүйе қоймалардағы, дүкендердегі тауарларды есепке алу бойынша бухгалтерлік операцияларға қатысты корпоративтік ақпараттарға жетімді болу үшін бітістіруші ретінде қолданылатын болады. Жұмыстың нәтижесі болып келесі артықшылықтарына ие өнім болады:

1. Есепке алуды қолмен жүргізумен салыстыру бойынша үстемдер:
• тауарларды қабылдау және өткізу рәсімдерінің жылдамдығының артуы;
• сұраныстарды өңдеу жылдамдығының артуы;
• құжаттарды толтыру кезінде қателердің азаюы.
2. Сапасы бойынша:
• Арнайы дайындықты қажет етпейтін түсінікті, ыңғайлы графикалық пайдаланушы интерфейсі;

    Тауарларды есептеудің негізгі міндеттері:

• Дайындалған, келіп түскен және өндіріске немесе сыртқа босатылған тауарларды уақытында есептеп, кіріске алу немесе есептен шығару.
• Материалдардың қоймада және тасымалдау кезінде түгел сақталуын бақылау.
• Материалдық қорлар қалдығының белгіленген мөлшерден артып немесе төмендеп кетпеуін бақылау.
• Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде олардың техникалық жолмен анықталған мөлшерін және тұтыну мөлшерінің қорын анықтау.
• Материалдардың өндірісте ұтымды пайдаланылуын бақылау.
• Дайындалған материалдардың өзіндік құнын анықтап және олардың жоспарлы есептеу бағасынан айырмашылығын тауып, пайдаланылған материалдар құнын әр объектінің шығынына қосу.

 

    Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел сақталуына, үнемді пайдаланылуына көмегін тигізеді. Материалдардың түгел және дұрыс сақталуы, сондай-ақ ұтымды пайдаланылуы, жұмсалуы үшін алдын ала мыналарды жасау қажет:

• тиісті түрде жабдықталған материалдық-қорларды сақтайтын қойма немесе бөлме болуы қажет және бөлмелердің әрқайсысы материалдардың белгілі бір түрін сақтауға арналған болуы керек;
• материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, сорттары, өлшемдері бойынша керекті кезінде тез алуға және босатқаннан кейінгі кезде қалдығын тексеруді қамтамасыз ететіндей етіп орналастырылуы керек.

    Кәсіпорындар  мен ұйымдардың әкімшілігі материалдарды  сақтайтын жерді таразымен, өлшеу  аспаптарымен және ыдыстармен жабдықтап  және оларды жиі тексеріп, дұрыстығын қадағалап отыруы керек. Ұйымның  басшысы материалдарды қабылдайтын  және босататын адамдардың топтарын белгілеп, олармен материалдарға жауапкершілік туралы шарт жасайды. Сондай-ақ кәсіпорын басшысы материалдарға жауапты адамдарды жұмысқа алу, жұмыстан босату барысында ұйымның бас бухгалтерімен алдын ала келісіп отыруы керек. Материалдарды кіріске алу және қоймадан босату құжаттарына қол қою құқығына ие болған қызмет иелерінің тізімін белгілеу кәсіпорын басшысының немесе ол сенім білдірген адамның жұмысы болып табылады.

    Материалдардың  есебін дұрыс және ұтымды ұйымдастыру  үшін мыналар керек:

• материалдардың біріңғай наменклатурасы мен жоспарлы есеп айырысу бағасын белгілеу;
• құжат айналымының дәл жүйесін белгілеу және материалдарды есепке алу мен есептен шығару операциялардың тәртібін сақтау;
• біріңғайланған алғашқы есеп құжаттары нысандарының түрлерін белгілеу және олармен ұйымның барлық бөлімін қамтамасыз ету.
• Сонымен қатар материалдарды алдағы уақыттарда пайдалану үшін өндіріске босату және басқа жаққа берілетін мөлшерін белгілеп, оларды жетілдіріп отыру керек. Белгіленген тәртіп бойынша материалдардың қалдығын жаппай түгендеу, бақылау арқылы тексеріп және олардың нәтижесін дер кезінде есепке алып отыру қажет.

    Бұрынғы кездерден бастап сауда-саттық барлық адамдардың ажыратылмаған бөлігі болған. Ал кейбір адамдарға ол барлық өмір мәні болған. Қазіргі уақытта бұл өмірде саудасыз өмір сүру мүмкін емес. Жылдар, ғасырлар бойы бұл экономикалық үрдіс дамып жатыр. Сауда әсіресе экономикалық даму саласында өсіп жатыр. Бұл өсу көбінесе өзара арасында бәсекес ұйымдастырылған супер және гипермаркет желілерінің көтерме саудасында және майда сауда мекемелердің ретсіз шиеленіскен жағдайлардың ауысуы кезінде көрсетіледі. Қатаң бәсекес жағдайларында ұтымды болу үшін әрбір супермаркеттердің ұқсас желісі жеке супермаркеттер түйінінің кіші деңгейлі ішкі жүйеден тұратын нақты жүйе болуы керек. Мұндай ұйымдардың сәтті қызмет ету белгілерінің бірі бизнес процестерді автоматтандыру болып келеді. Оның бірі қоймалық есеп.

    Сауда қызметімен айналысатын фирма үшін ең қиын тапсырмалардың бірі тауарларды нақты және ретпен есепке алу болып келеді. Өте үлкен біріншілік құжаттардың айналымы кезінде оларды реттеу өте қиын болады. Қазіргі саудадағы талаптар – бұл сұранысты болжау мүмкіндігін басқару, әкелінетін тапсырыстарды басқару және қоймалық қорларды тиімді ету жүйесі. Бұл маңызды тапсырмаларды шешуге қоймалық есеп процесстерін автоматтандыру көмектеседі. Кәсіпорын, сауда мекемесінде, т.б. бір ақпараттық орта құрылады және де тауарларға жасалған әрекеттер туралы барлық ақпараттар бір деректер қорына түседі. Нәтижесінде менеджерлер сатылған тауарлардың санын, сұраныстарды, жетпейтін тауарларға тапсырыс жасауды тез және оңай жасай алады.

    Мұндай  бағдарлама не үшін қажет? Кәсіпорын енді құрылған кезінде айналымдар да онша үлкен емес, сондықтан жай жазба кітапша мен санағышты қолданса болады. Бірақ кәсіпорын дамыған сайын бұл құралдарды қолдану тиімді болмайды. Қанша тауар түсті?, қанша өткізілді? немесе қаншасы жатып қалды?, мүмкін бір нәрсені арамза жұмысшылар ұрлады ма? деген сұрақтар туу мүмкін. Осы кезде қоймалық есепті компьютерде жүргізу қажеттілігі туындайды.

1. Пәндік  облысты талдау

    Бұл курстық жобаның пәндік облысы болып қоймалық операциялар болып келеді. Нормативтік және технологиялық есептеулер бойынша циклді жүзеге асыру үшін кез келген өнеркәсіпте шикізаттардың, материалдардың, тауарлардың т.б. қорлары болуы керек. Бұл қорларды сақтау үшін қоймашымен қоймалық есеп жүргізілетін қоймалар қолданылады.

    Ең  алдымен қойма тауарлар мен ақпараттық ағымдар әрекетімен жұмыс істейді. Бірінші болып тауарларды жабдықтаушыдан қоймаға немесе қоймадан сатып алушылар, ал ақпараттық ағымдар осы операцияларды орындау үшін құжатпен көрсетілген. Қойма жөнелтпе құжатпен бірге дайын өнімді қабылдайды және қоймаға орналастырады. Қоймадағы өнімдер тапсырысшыға келісілген шарт бойынша бағытталады. Өнім жөнелтпе құжатқа сәйкес жіберіледі. Жөнелтпе құжат құжат нөмірінен, жіберу күнінен, өнім түрінен және санынан тұрады.

    Әрбір материал, тауар бірлігінің қоймалық есепті жүргізгенде атауы және шифры болады. Шифр қоймадағы әрбір материалды сәйкестендіру үшін қажет.

    Материалдар, тауарлар қоймаға жабдықтаушылардан  келіп түседі. Сондықтан жабдықтаушы  туралы деректерді белгілеу қажет: оның атауын, мекен-жайын, телефонын. Бұл  деректер өткізулерді құрған кезде  бухгалтерияда және іскерлік қарым-қатынасты қолдап тұру үшін маркетинг бөлімінде және өз серіктестерін есепке алу үшін қолданылады.

    Қоймаға түскен әрбір тауарлар, материалдар  тіркеледі. Міндетті түрде кімнен түскені (жабдықтаушының атауы), не түскені (тауардың атауы), қашан түскені (түскен күні), қандай мөлшерде түскені, бағасы туралы ақпарат міндетті болу керек.

    Тауарлар  қоймада қажетті көлемде тауарларды өткізу туралы өтінім келгенге дейін  сақталады. Бұл жағдайда қоймашы  мұны міндетті түрде белгілейді. Ол тауардың қоймаға қандай мөлшерде, қашан және қандай баға түскенін белгілеу керек.

1. Пәндік  облыстың ER диаграммасы

       Пәндік  облыстың ER диаграммасы төменде көрсетілген (1-сурет). Мәні тіктөртбұрышпен, байланыс ромбпен белгіленген.

1. ER- диаграмма

      Әрбір қатынас бойынша атрибуттардың арасында функционалдық тәуелділіктерге талдау жасаймыз:

1. Кіріс (Жабдықтаушының атауы, Жөнелтпе құжаттың нөмірі, Түсім күні, Шифр, Саны, Бағасы);

      Басқа функционалдық тәуелділіктер жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан.

2. Шығыс (Шифр, Саны, Шығыс күні, Чек№, Бағасы);

      Басқа функционалдық тәуелділіктер жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан.

3. Қойма (Шифр, Өлшем бірлігі, Саны, Стеллаж);

      Басқа функционалдық тәуелділіктер жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан.

4. Жабдықтаушы анықтамасы (Жабдықтаушының атауы, Мекен-жайы, Телефоны);

      Басқа функционалдық тәуелділіктер жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан.

5. Өлшем бірліктер анықтамасы (Өлшем бірлігі, Толық атауы).

      Басқа функционалдық тәуелділіктер  жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан

6. Тауарлар анықтамасы (Шифр, Тауардың атауы, Өлшем бірлігі, Бағасы).

    Басқа функционалдық тәуелділіктер жоқ, қатынас 3 нормалды формада орналасқан.

2. Бағдарламалық құжат

1. Техникалық  тапсырма

1. Функционалдық тағайындауы

    Бағдарламаның функционалдық қызметі кәсіпорындардың, сауда мекемелерінің, дүкендердің т.б. қоймадағы тауарларды есепке алуды автоматтандыру болып келеді.

2. Пайдалану тағайындауы

    Бағдарлама  кәсіпорындардың, сауда мекемелерінің, дүкендердің процесстері автоматтандыру объектісі болып келетін жұмысшылармен пайдалануға арналған.

3. Орындалатын функциялардың құрамына талаптар

• Бағдарлама  келіп түскен тауарларды енгізуге мүмкіндік  беру керек.
• Түскен тауарлар бойынша іздеуді орындау.
• Түскен тауарлар бойынша есептемені шығару керек.
• Кіріс кестесінде жабдықтаушының атауы, тауардың шифры құламалы тізімнен таңдалуы керек.
• Бағдарлама қоймадан шығарылған тауарды дерек қорына тіркеу керек.
• Өткізілген тауарлар бойынша іздеуді орындау керек.
• Өткізілген тауарлар бойынша есептемені шығару.
• Қоймада қанша тауар бар екенін қарауға мүмкіндік болу керек.
• Жабдықтаушы туралы анықтама болу керек.
• Жабдықтаушы туралы анықтамада деректерді енгізу, жою мүмкіндіктері болу керек.
• Өлшем бірліктері туралы анықтама болу керек.
• Өлшем бірліктері анықтамасында деректерді енгізу, жою мүмкіндіктері болу керек.
• Тауарлар туралы анықтама болу керек.
• Тауарлар туралы анықтамада деректерді енгізу жою мүмкіндіктері болу керек.